Wrocław - Militaryzacja i co z niej wynika - relacja z debaty SFWM

28 lutego odbyła się, zapowiadana debata w ramach Społecznego Forum Wymiany Myśli, poświęcona najszerzej rozumianej militaryzacji i związanych z nią agresji, nienawiści, przemocy (także ze strony państwa) wobec społeczeństw, wspólnoty, zbiorowości nie mieszczących się w standardowym, ogólnie przyjętym i narzuconym przez media, sprzężone z megakapitałem sposobie myślenia i bycia. Wobec wszystkiego co INNE i nie podpadające pod schemat neoliberalnych paradygmatów.

Marcowa debata zorganizowana została w formie dwóch niezależnych paneli. Pierwszy, poświęcony bezpośrednio samej militaryzacji państw, powrotowi klimatu zimnej wojny miedzy dwoma blokami (dziś chodzi o NATO i Rosję, po części USA vs Chiny) oraz groźbie wybuchu konfliktu militarnego o niewyobrażalnym wymiarze – użycie broni jądrowej – moderował dr Jarosław Klebaniuk (SFWM, psycholog społeczny, nauczyciel akademicki). Panelistami byli: Józef Pinior (nauczyciel akademicki, były polityk), Radosław S. Czarnecki (publicysta, SFWM W-w), Maciej Wiśniowski (redaktor naczelny portalu Strajk.eu) oraz prof. Bruno Drweski (w łączeniu internetowym przez Skype’a z Paryżem, katedra badawcza UNESCO).

Drugi panel poświęcony był głównie przemocy i agresji, jaką współczesne państwa o neoliberalnym charakterze, nominalnie określające się demokracjami i wzorami postępowania w tej mierze, prowadzą wobec swych społeczeństw nie godzących się coraz powszechniej na oszczędności, materialne rozwarstwienie, ograniczanie praw obywatelskich etc. Moderowała ten panel dr Ewa Groszewska (socjolog i nauczyciel akademicki), a jego uczestnikami byli: Gavin Rae (Brytyjska Partia Pracy), prof. Ilias Vrazas (filozof, muzyk, poeta, nauczyciel akademicki), Jacek C. Kamiński (dziennikarz, SFWM Warszawa), Piotr Nowak (dziennikarz, Strajk.eu). W drugim panelu także obecny był prof. Drweski, który w łączności z uczestnikami debaty pozostawał cały czas i na bieżąco komentował poruszane zagadnienia w tym panelu.

Całość debaty – prawie 4 godziny – była transmitowana on-line. Dlatego też w niniejszym sprawozdaniu zwrócę uwagę na ogólne tezy i wnioski jakie nasuwają się z przebiegu całej debaty.

Odnośnie militaryzmu trzeba skonkludować, że większość wypowiedzi obracała się wobec problemu wojny jako metody z jednej strony rozwiązywania konfliktów (przytaczano liczne przypadki z historii, m.in. porównywano dzisiejszą sytuacje globalizacji i jedno-wymiarowości systemowej dzisiejszego świata z okresem poprzedzającym I wojnę światowa), a z drugiej – wojna jako metoda na pomnażanie kapitału przez wojenna produkcje i zaopatrzenie w broń stron konfliktu. Maciej Wiśniowski omówił szczegółowo sytuację w Rosji pod tym względem i stosunek władz tego atomowego mocarstwa do zbliżania się sił NATO (bazy, konflikty regionalne itd.) do granic Federacji Rosyjskiej. W wypowiedzi prof. Drweskiego należy podkreślić – który wątek wojny jako sposobu zarabiania gigantycznych pieniędzy przez kompleksy militarne w poszczególnych krajach Zachodu podnosił kilkakrotnie – elementy dotyczące francuskiego prezydenta Nicolasa Sarkozy’ego, który atakiem na Libię chciał podnieść swe wyborcze szanse na drugą kadencję.

Radosław S. Czarnecki i Józef Pinior podnosili ogólne zagadnienia dotyczące militaryzacji, jaką obecnie się obserwuje w Europie (i na świecie), takie jak: brak zaufania między obydwoma stronami potencjalnego konfliktu, absolutne zerwanie kontaktów dyplomatycznych między głównymi oponentami (USA i Rosją), rolę naszego kraju w podgrzewaniu gorączki militarnej w Europie Środkowej etc. Przygotowanie wojny zaczyna się od edukacji, medialnych przekazów, konotacji w umysłach ludzi, iż agresja i wojna są sprawą normalną i ludzką (co jest oczywiście bardzo niebezpieczne). Wojna, aby zaistniała realnie najpierw zaczyna się „w głowach” potencjalnych uczestników, w głowach ludzi po obu walczących potem stron. Kultura, sztuka, media, gry komputerowe, film, programy i klipy w sieci itd. doskonale służą wytwarzaniu zarówno takiej atmosfery jak i psychozy walki, agresji, przemocy. To jest bowiem chodliwy towary, na którym się sporo zarabia.

Ogólne wnioski wysnute z tej części dyskusji były takie, iż dziś, w tak antynomicznie i wrogo nastawionym świecie wojna (nawet z użyciem broni jądrowej) jest autentycznie możliwa. Nie jest to optymistyczna konkluzja.

Druga część debaty to przedstawienie przez poszczególnych paneli stów sytuacji w kilku krajach na świecie, gdzie zorganizowana przemoc państwa przybiera szczególne wymiary. Często jest to agresja, fizyczna przemoc policji czy grup paramilitarnych (sponsorowanych i utrzymywanych przez władzę) itd. Gavin Rae mówił o Wielkiej Brytanii w przededniu brexitu. Ta niepewność jutra, groźba załamania gospodarki (mogącego zepchnąć i tak sporą część społeczeństwa brytyjskiego żyjącego w biedzie na skraj biologicznego bytu), pogłębiające się różnice klasowe i nakładane na nie dodatkowo (często sterowane przez media i polityków) zróżnicowanie religijno-rasowe) to spuścizna rządów neoliberałów (Margaret Thatcher) i kontynuujących tę politykę „blairystów”. Typowy przykład przemocy symboliczno-klasowej pastwa.

W podobnym duchu wypowiadał się prof. Ilias Vrazas, mówiąc o sytuacji w jakiej znalazła się większa część społeczeństwa greckiego.

Ta sekwencja pokazała jak przemoc państwa, polityków i rządzących elit działających w imieniu światowego kapitału i transnarodowych korporacji rodzi nierówności, pogłębia stratyfikacje społeczne i prowadzi do niepokojów czy zwycięstw (lub sukcesów) skrajnej prawicy, często faszystowskiej proweniencji.

Kolejni uczestnicy tego panelu mówili już o jawnej, zorganizowanej przemocy jakiej ze strony państwa doznają te warstwy społeczeństw nie będących w zainteresowaniu elit politycznych, pozostające na pozycjach klasowo przeciwnych.

Jacek C. Kamiński przedstawił sytuację tej mierze – i to dość obszernie (przebywał nad Sekwaną i Loara osobiście jakiś czas wspomagając ten klasowy ruch nieposłuszeństwa, kontestujący rządzącego Emmanuela Macrona) – we Francji w obliczy trwającego ruchu „żółtych kamizelek”. Jego wystąpienie, wzbogacone wyświetlanymi na telebimie filmami z demonstracji w rożnych miejscach Francji, dodatkowo wspierał swymi komentarzem prof. Bruno Drweski, obserwujący od początku i na miejscu, we Francji, rodzenie się, rozwój i aktualny stan ruchu „żółtych kamizelek”.

Piotr Nowak z kolei przedstawił przemoc państwa i bojówek para-militarnych w Brazylii, zwłaszcza dziś po zwycięstwie w wyborach prezydenckich Jaira Bolsonaro. W tym przypadku mamy do czynienia z normalną wojną klasowo-rasową. Śmierć zbierała obfite żniwo w brazylijskich warunkach od lat. Życie w favelach, kultura przemocy, gangi narkotykowe i walki o terytoria i wpływy, braki perspektyw życiowych mieszkańców najbiedniejszych regionów kraju i dzielnic biedy wielkich miast, obecność paramilitarnych bojówek sprzężonych z policją i władzą (prywatne policje i służby właścicieli megakapitału etc. Ale dziś te procesy doznały niebywałego przyśpieszenia i zasięgu. Zapowiedzi Bolsonaro co do kierunków jego rządów rodzą klimat dla najdrastyczniejszych form przemocy.

Debata w całości ukazała dzisiejszy obraz świata w innym świetle niż pokazują to media mainstreamowe pokazują. I nie chodzi o sam fakt militaryzacji, która sama w sobą niesie pozwolenie do przemocy i agresji – jak np. Brazylia, Francja czy Ukraina (o niej Jacek C. Kamiński wspominał także w dyskusji), ale nakreślono jasne źródła takiego stanu rzeczy. Władza i zyski megakapitału są główną genezą tych procesów i polityki nastawionej tylko na wielki kapitał, nie na ludzi pracy najemnej. Zblatowanie polityków z ludźmi kapitału, finansjery, bankowości – najbardziej przykre jest to, iż dotyczy to ludzi tzw. lewicy (i dlatego m.in. ten ruch przezywa w Europie kryzys) – prowadzi do pogłębiania się stratyfikacji społecznych, a tym samym do różnic klasowych. Polityka tzw. austerity, odbierająca – niczym krojenie salami kolejne zdobycze społeczeństw w podnoszeniu jakości życia (choć w Grecji technokraci brukselscy zastosowali terapię szokową dla społeczeństwa, nie dotykającej jednak bogaczy) – realizowana w imieniu wielkiego kapitału musi prowadzić do przemocy, do walk, ale czy doprowadzi do konfliktu militarnego na wielką skalę? Wojna jest ucieczką od gigantycznego zadłużenia w jakie popadł świat zachodni, a także jednym z najbardziej zyskownych przedsięwzięć.

To jest jednak zagadnienie z gatunku futurologii, na które padały różne odpowiedzi i paneliści oraz dyskutanci z sali zajmowali różnorakie stanowiska.

Radosław S. Czarnecki

Petycja o podjęcie prac nad wprowadzeniem maksymalnych cen za m² nieruchomości

John Paul: Obudź się Lewico!

Tomasz S. Markiewka: Zielony Ład pogrąży "zwykłych ludzi"?

Artur Troost: Reakcjonizm architektoniczny - zawoalowana ofensywa skrajnej prawicy

Przemysław Wielgosz: Aksamitna rabacja?

Górska: Zachodnią lewicę charakteryzuje naiwny pacyfizm. W Razem jesteśmy realistami

Wrocław: Militaryzacja i co z niej wynika - relacja z debaty SFWM

lewica.pl w telefonie

25 kwietnia: