Idee lewicowe nie są obecne w telewizji i radiu. Tworzy się społeczeństwo jedno-światopoglądowe, pozostające pod wpływem prawicowych poglądów.
prof. Maria SZYSZKOWSKA

Profesor Maria Szyszkowska zwraca celnie uwagę na problem zasadniczy współczesnej cywilizacji i kultury zarażonej wirusem neoliberalizmu i wynikających z niego bezpośrednio egoizmu, egocentryzmu, egotyzmu, narcyzmu. Wielu myślicieli w minionym stuleciu zauważało i przestrzegało przed nadmierną jedno-wymiarowością – tu komercjalizacją i ekonomizacją – prowadzącą do dehumanizacji nie tylko człowieka i jego wytworów (mających służyć mu do rozwoju i postępu – jakie to współcześnie nie modne, passe określenia) ale stosunków interpersonalnych, kultury, wszelkiej działalności osoby ludzkiej.
Bo w tak urządzonym i opisywanym świecie liczą się tylko indywidualny sukces (i to wąsko – bo jedynie utylitarnie i doraźnie – pojęty), zewnętrzne, powierzchowne piękno, bogactwo i blichtr ( w sensie materialnym). Maria Szyszkowska słusznie twierdzi, iż to człowiek jest wartością fundamentalną dla naszej kultury wyrosłej z tradycji i dorobku Oświecenia, przypominając podstawowe pryncypia cywilizacji łacińsko-atlantyckiej. Pryncypia jakby zapomniano w dzisiejszej, skomercjalizowanej, egoistycznej, utylitarnej rzeczywistości.
Trudno polemizować czy cokolwiek dodawać do słów Pani Profesor. Raz – z racji lewicowej na wskroś prawdy płynącej z tych słów (bo dla każdej lewicy od zarania jej powstania, to człowiek jest i ma być, „miarą wszechrzeczy”), dwa – z tytułu pozycji i Autorytetu jaki posiada Maria Szyszkowska w środowiskach intelektualnych polskiej lewicy. Warto jest tylko dopowiedzieć, że mimo poszerzenia w ostatnich dekadach przestrzeni wolności osobistych, zasięgu i wymiaru demokracji, swobód wypowiedzi, kreacji własnej osoby itd. tak na prawdę tej (i tak) zadekretowanej wolności człowiek, jednostka, ma coraz mniej. I nie z tytułu technicznych, stale poszerzanych na skutek rozwoju technologii możliwości inwigilacji, obserwacji zachowań czy reakcji, ba – nawet wnikania w jestestwo człowieka, w jego myśli i podświadomość, które to procesy stały się obsesją elit rządzących i kreujących współczesną rzeczywistość (a mających usta pełne frazesów o wolności, demokracji, swobodzie konstruowania myśli, przepływie idei itd.) – przy których orwellowska koncepcja Wielkiego Brata wydaje się niewinną igraszką - ale z powodu dogmatyzacji i sakralizacji pewnych teorii, koncepcji, sądów z dziedziny ekonomii, gospodarki czy wreszcie wynikającej z nich koncepcji człowieka. Homo oeconomicus jest jedynym i absolutnym zwycięzcą w starciu koncepcji człowieka: koncepcji według recept socjalizmu i według pomysłów kapitału oraz jego protagonistów.
A jak pisała onegdaj w jednym z listów do Mieczysława F.Rakowskiego Marion hrabina Doenhoff (wówczas czołowa postać Rady Nadzorczej znakomitego i opiniotwórczego periodyku niemieckiego „Die Zeit”) opisując współczesny świat, świat po upadku bipolarnego podziału, „… Homo oeconomicus ma właściwie tylko jeden cel: z bezlitosną precyzją i kierując się niezawodnym rozsądkiem dążyć do osiągnięcia jak największych korzyści”. Korzyści osobistych i materialnych.
W Polsce widać to ze szczególną ostrością. Bo tu słowa i czyny drastycznie i dramatycznie – w stosunku do rozbudzonych nadziei – się rozeszły, a elity głoszące te nadzieje jak mało gdzie się skompromitowały. Ideowo, praktycznie, konceptualnie.
Brak bezpieczeństwa socjalnego, ciągła niepewność i codzienny chaos oraz kult młodości (wszyscy wedle panujących i promowanych paradygmatów winni być „piękni, młodzi i bogaci”) wykluczający a priori starość, niedołężność, potrzebę stabilizacji i pewności eliminuje ludzi sędziwych wiekiem przesuwając ich w kategorie ciężarów dla społeczeństwa. Społeczeństwa ludzi ofensywnych, przedsiębiorczych, pazernych i bezwzględnych. Pomijając ten zdehumanizowany i zawężony do wąskiego paradygmatu wizerunek człowieka należy podkreślić, że wymienione elity proponujące w latach 80-tych XX wieku (jako tzw. „opozycja demokratyczna” w Polsce Ludowej) pluralizm i demokratyzację w miejsce monolitycznego państwa mono-partii (choć to jest kolejny mit i aksjomat medialnego zohydzania PRL-u, proponowany w miejsce usprawiedliwienia nieudolności rządzących III RP elit post-solidarnościowych oraz bankructwa ich koncepcji państwa i człowieka) podając taką formę i obraz funkcjonowania osoby ludzkiej w naszym kraju po 4.06.1989 same sobie jawnie zaprzeczyły: pluralizm w ich wersji okazał się kolejnym homogenicznym projektem jednostki, jej kultury, cywilizacji, życia. Bo przecież nie każdy ma predyspozycje – nawet psychiczne, osobowe, z racji wykształcenia i zamiłowań – do businessu, nie każdy z tego tytułu jest przedsiębiorczy i nadaje się do „brania swoich spraw” – zwłaszcza dotyczących prowadzenia prywatnej firmy i ryzyka z tym związanego – „w swoje ręce”.
Dlatego też rola przyjaznego człowiekowi państwa jest nie do przecenienia. W kontekście wzajemnej życzliwości, pomocy, solidarności, wyrównywania szans i czynienia przez to życia ludzkiego „bardziej ludzkim”. Człowiek jest bowiem zwierzęciem stadnym, przez to „uczłowieczył się”, zhumanizował. Poczucie wspólnoty (i jej doświadczanie) ma więc dla niego niebagatelne, jeśli nie decydujące egzystencjalnie, znaczenie.
I dlatego dziś podstawowym podziałem i stratyfikacją społeczeństwa staje się segregacja na bogatych i biednych. Jest wspólną cechą obu tych grup demoralizacja przez pogłębiającą się właśnie stratyfikację i wynikła stąd niepewność: bogaci przejawiają obawę o swój stan posiadania (i utrzymania poziomu życia), biedni – myślą o wyrwaniu się z biedy, poddaństwa i uzależnienia. To zagrożenie tężeje na naszych oczach. Świat dzisiejszy wytwarza rocznie – jak podają stosowne ośrodki – prawie 300 bilionów informacji. Zdolnych jest przetrwać (z nich) tylko 300 tysięcy. Nie jesteśmy więc w stanie zrozumieć - jeśli nie posiadamy stosownego aparatu weryfikującego informacje jakimi jesteśmy bombardowani co chwila – ich sensu i znaczenia. Zanikają wiec wszelkie do tej pory (a stanowiące oparcie dla człowieka) wartości takie jak naród, państwo, wspólnota, tradycja, religia. Dziedzictwo człowieka staje się elementami gry politycznej i jest celowo fragmentaryzowane i odpowiednio konotowane. Ibi patria, ubi bene bądź pecunia non olet są wiodącymi wartościami współczesnego świata, a to rodzi egoizm, pazerność, nieczułość na ludzką krzywdę, brak solidarności z cierpiącym, słabym, starym, chorym.
Symptomy dehumanizacji dzisiejszego życia widoczne są najbardziej w następujących aspektach i zjawiskach: silna polaryzacja na tle posiadania majątkowego, faworyzowanie wartości materialnych, uzależnienie od bogactwa, połączenie władzy i kapitału, wojny w imię posiadania, pogłębiająca się komercjalizacja życia. W pogoni za kapitałem jeden człowiek depcze drugiego, a reszta zachowuje się jak uciekający i tratujący się tłum.
To jest poważny problem - dehumanizacja – współczesnej Polski, a i dzisiejsza kultura i cywilizacja w ujęciu globalnym także nie są wolne od tego zagrożenia. Przyczyny tego stanu rzeczy są w zasadzie znane (o czym wspominam w niniejszym materiale) choć nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę i nie wszyscy zamierzają się do tego przyznać.