Artur Troost: Reakcjonizm architektoniczny - zawoalowana ofensywa skrajnej prawicy
Szare klocki, szklane klatki, depresyjne budynki niszczące ludzkiego ducha – krytykom architektury nowoczesnej nie brakuje... [4]
Przemysław Wielgosz: Aksamitna rabacja?
W Polsce trwa uśmiechnięta czystka. A może nawet – kto wie? – aksamitna rabacja… Co prawda nie brak malkontentów,... [1]
Górska: Zachodnią lewicę charakteryzuje naiwny pacyfizm. W Razem jesteśmy realistami
Znaczna część zachodniej lewicy tkwi w przeświadczeniu, że trzeba możliwie szybko dogadać się z Rosją. My ciągle powtarzamy, że to niemożliwe,... [41]
Jarosław Urbański: John Deere i rolnicze blokady
Ostatnie protesty rolników budziły skojarzenia z czasami Andrzeja Leppera. To z pewnością największa mobilizacja rolników od czasów wejścia Polski do... [1]
George Monbiot: Populizm agrarny. Skrajna prawica przejmuje protesty rolników
Skrajnie prawicowe ugrupowania w całej Europie cynicznie wykorzystują dolę rolników i ich sprzeciw do budowania własnego poparcia. Przekonują, że... [1]
Patrycja Wieczorkiewicz: Istnieją formy dyskryminacji mężczyzn ze względu na płeć
[polemika z Piotrem Wójcikiem]
Płeć nie jest ani jedynym, ani najważniejszym źródłem dyskryminacji, opresji, wyzysku. Ale czy może nim być –... [4]
Więcej...
B. Gajdzik, A. Janociński, A. Magiera: Jak się zakłada związek w instytucji kultury?
Andrzej Frączysty: Czym zajmuje się Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”? Czy to „tylko” teatr?
Bartosz Gajdzik: To... [0]
Lech Nijakowski: Koniec świata w popkulturze
My, interpretatorzy, wydobywamy z filmu dodatkowe sensy, ale ludzie idą do kina, żeby zobaczyć, jak zombie jedzą mózgi
Motyw „końca świata,... [0]
Tomasz S. Markiewka: Zapomniana sztuka wypoczynku
Publiczna propaganda czasu wolnego powinna polegać nie na wtłaczaniu nam jakiejś ideologicznej papki, ale stworzeniu przez państwo ogólnych warunków... [0]
Tomasz Kozak: Na pohybel wielonarodowym wampirom. Jakiej popkultury potrzebuje lewica
„Fantomas” Julio Cortázara powstaje z zawieruchy, której kolejne fale cyklicznie rozbijają się o znieczulicę naszpikowaną fetyszami... [0]
Więcej...
Agnieszka Wiśniewska: Kos. Bohater z podręcznika, który został ziomkiem
„Kos” to kino zemsty. Okrutnej. A właściwie dwóch – chłopów na panach oraz Polaków na uciskających ich Rosjanach. Jest rok 1794,... [0]
Galopujący Major: "1670" - serial, który może odmienić polską telewizję
Żarty z teorii skapywania, dziedziczenia majątku, obniżania podatków, chciwości, niechęci do redystrybucji – to wszystko jest pewną... [1]
Jarosław Pietrzak: Napoleon, któremu o nic nie chodziło
Najdziwniejsze w Napoleonie Ridleya Scotta jest to, że jest to film całkowicie wypłukany z polityki.
Nie należę do tych, którym nic się w tym... [0]
Agnieszka Wiśniewska: „Chłopi” kontra „Chłopki”
Film „Chłopi” nie ma sensu. Pod pretekstem adaptacji powieści Reymonta sięgnięto po znane obrazy i skupiono się na kobiecie, bo dziś tak... [0]
Więcej...
Lidia Makowska: Sprawa "Nocnika" z perspektywy feministycznej i prawnej
[2010-08-03 14:05:59]
"Po raz pierwszy od 1989 roku polski sąd zakazał rozpowszechniania fikcji literackiej. Aktorka Weronika Rosati uważa, że została oczerniona w autobiograficznej książce Nocnik reżysera Andrzeja Żuławskiego" - pisze na łamach Gazety Wyborczej Roman Pawłowski z Indeksu 73.
Po raz kolejny zastosowano artykuł 755 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego o tzw. zabezpieczeniu powództwa, który pozwala na wydanie zakazu pokazywania dzieła do czasu zakończenia sprawy o ochronę dóbr osobistych. Do tej pory jednak zakaz dotyczył głównie książek i filmów dokumentalnych.
Sądowy zakaz rozpowszechniania "Nocnika" Andrzeja Żuławskiego, czyli fikcji literackiej, jest zatem sprawą precedensową. Niedawno wycofania książki Artura Domosławskiego "Non-fiction" żądała pani Alicja Kapuścińska. Zarzucała biografowi Ryszarda Kapuścińskiego naruszenie jej dóbr osobistych poprzez włączenie do książki wątków rodzinnych i intymnych Pisarza. Sąd odrzucił wniosek. I słusznie. Mistrz reportażu Artur Domosławski opisuje bowiem wyłącznie fakty, całkowicie unika obraźliwych sformułowań czy napastliwego języka. Spór o "Non-fiction" toczy się wokół pytania, na ile biografie wybitnych twórców czy osób publicznych w Polsce muszą być hagiograficzną laurką, zamiast stanowić zapis prawdziwego życia, także osobistego, bohatera.
Spór wokół "Nocnika" Andrzeja Żuławskiego toczy się natomiast wokół tabloidowej afery romansu starszego pana z młodą, atrakcyjną aktorką show-biznesu. Pewnie nie wzbudziłby takich kontrowersji, gdyby nie wulgarne, z feministycznej perspektywy - dyskryminujące - opisy głównej bohaterki Esterki, która określana jest m.in. mianem "ślicznego ścierwa", które "spycha się do najdoskonalszego ssania ch..."
Żuławski jako pisarz przyjmuje rolę pseudo-moralisty, wypowiada się o prawdzie, etyce, obrzuca swoją literacką bohaterkę wyzwiskami, poucza ją i jej powieściowych rodziców, jak należy moralnie żyć. Nawet jako fikcja literacka, brzmi to kuriozalnie w ustach reżysera, znanego z rozlicznych skandali erotycznych, chętnie – pewnie za przyzwoleniem Żuławskiego – opisywanych na łamach bulwarowych mediów.
Spór wokół "Nocnika" Żuławskiego ma zatem dwa oblicza. Z jednej strony dotyczy niebezpiecznego precedensu zakazywania fikcji literackiej przez sąd. To zagrożenie wolności, gwarantowanej w art. 31 Konstytucji RP i wolności słowa z art. 54. Nakaz wycofania książki podważa też prawo do wolności twórczości artystycznej i swobodnego korzystania z dóbr kultury (art. 73. Konstytucji RP).
Z drugiej jednak strony, pogardliwe sformułowania Żuławskiego o Esterce są obraźliwe dla kobiet. Czy pod płaszczykiem fikcji literackiej dopuszczalna jest mowa nienawiści i dyskryminacji?
Konflikt wokół "Nocnika" jest zatem kolejną dyskusją o granicach wolności w sztuce. To znakomita materia polemiczna dla środowisk feministycznych w Polsce. To też pytanie o prawo do prywatności oraz ochrony dobrego imienia i reputacji.
Lidia Makowska
Komentarz prawny Indeksu 73
Przepis o tzw. zabezpieczeniu powództwa - choć złagodzony w 2005 r. - nadal pozwala na wydanie zakazu prezentacji dzieła do czasu zakończenia sprawy o ochronę dóbr osobistych. Artykuł 755 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego zakłada, że: "w sprawach przeciwko środkom społecznego przekazu o ochronę dóbr osobistych, sąd odmówi udzielenia zabezpieczenia polegającego na zakazie publikacji, jeżeli zabezpieczeniu sprzeciwia się ważny interes publiczny."
W 2007 r. ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich dr Janusz Kochanowski zakwestionował ten przepis pod względem zgodności z Konstytucją RP (art. 31 ust. 3 oraz art. 54 ust.1). - Niestety Trybunał Konstytucyjny pomimo tego, że sprawa jest już od ponad 2 lat na wokandzie nie wydał jak do tej pory wyroku – alarmował w październiku 2009 r. Adam Bodnar z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, która w lipcu 2009 r. skierowała pismo monitujące do Trybunału Konstytucyjnego w celu przyspieszenia rozstrzygnięcia sprawy.
"Zabezpieczenie powództwa od lat budzi w środowisku dziennikarskim i wśród obrońców wolności słowa ogromne kontrowersje. Instytucja ta, stosowana w procesach o ochronę dóbr osobistych, prowadzi do niekiedy długotrwałego wstrzymania publikacji materiałów prasowych, a w najbardziej skrajnych przypadkach nabiera cech cenzury prewencyjnej" - pisał Dawid Sześciło w Biuletynie Programu Spraw Precedensowych HFPC (nr 3, marzec 2007).
Mamy nadzieję, że obecna Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irena Lipowicz, skutecznie zajmie się doprecyzowaniem kwestii zabezpieczenia powództwa.
Tekst pochodzi ze strony internetowej inicjatywy Indeks 73.
|
lewica.pl w telefonie
Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:
-
25 LAT POLSKI W NATO(WSKICH WOJNACH)
- Warszawa, ul. Długa 29, I piętro, sala 116 (blisko stacji metra Ratusz)
- 13 marca 2024 (środa), godz. 18.30
-
Poszukuję
-
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
- Discord
- Teraz
-
Historia Czerwona
-
Discord Sejm RP
- Polska
- Teraz
-
Szukam książki
-
Poszukuję książek
-
"PPS dlaczego się nie udało" - kupię!!!
- Lca
-
Podpisz apel przeciwko wprowadzeniu klauzuli sumienia w aptekach
- https://naszademokracja.pl/petitions/stop-bezprawnemu-ograniczaniu-dostepu-do-antykoncepcji-1
-
Szukam muzyków, realizatorów dźwięku do wspólnego projektu.
- wszędzie
- zawsze
Więcej ogłoszeń...
29 marca:
1826 - Urodził się Wilhelm Liebknecht, niemiecki polityk, socjaldemokrata, jeden z założycieli SPD oraz ojciec późniejszych działaczy lewicowych, Karla i Theodora.
1917 - Rosyjski rewolucyjny Rząd Tymczasowy wydał deklarację w sprawie niepodległości Polski.
1943 - W USA wprowadzono reglamentację mięsa, masła i sera.
1973 - Ostatni amerykańscy żołnierze opuścili terytorium Wietnamu.
1998 - Wybory parlamentarne na Ukrainie wygrali komuniści.
2004 - W Irlandii - jako pierwszym kraju na świecie - wprowadzono całkowity zakaz palenia w pubach i restauracjach.
2008 - W Słupsku i Redzikowie doszło do protestów przeciwko instalacji w Polsce amerykańskiej tarczy antyrakietowej.
2008 - W Paryżu zmarł Emanuel Mink, pseud. Mundek, polski działacz komunistyczny, stolarz, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej oraz francuskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej. Honorowy obywatel demokratycznej Hiszpanii.
?