Wrocław: Równość w praktyce - relacja z debaty

[2019-02-14 10:08:35]

Społeczne Forum Wymiany Myśli zorganizowało w dniu 31 stycznia debatę na temat: „Równość w praktyce”. Panelistkami były dwie znane działaczki społeczno- polityczne, feministki oraz przedstawicielka środowiska akademickiego:
- dr hab. Joanna Hańderek, Uniwersytet Jagielloński, filozofka, antropolożka, kulturoznawczyni, feministka, działaczka ruchów ekologicznych
- Sylwia Rapicka, socjolożka, feministka z Krakowa, reprezentowała krakowskie środowisko Społecznego Forum Wymiany Myśli
- Irena Kamińska, działaczka społeczno-polityczna z Wrocławia, prezeska Dolnośląskiego Kongresu Kobiet, animatorka Czarnego Protestu we Wrocławiu.

Debatę poprowadziła sprawnie i nawet – brawurowo, zaprzyjaźniona z Forum, była pełnomocniczka Marszałka Woj. Dolnośląskiego ds. równości Katarzyna Lubiniecka-Różyło (w styczniu marszałek zlikwidował to stanowisko, ponieważ aktualnie zawiązana koalicja w naszym województwie „nie przewiduje zajmowania się tymi zagadnieniami”).

W naszej debacie o równości, zgodnie z wystosowaniem zaproszenia do Prezydenta Wrocławia (dawniej do jego obowiązków służbowych należał cały pakiet spraw społecznych i z tego tytułu wystosowano do niego zaproszenie na tę debatę), wzięły udział trzy przedstawicielki wrocławskiego Ratusza zajmujące się w różnoraki sposób tymi akurat zagadnieniami. Uważamy to za spory sukces i zdobycie przez nasze przedsięwzięcie jakiejś pozycji we wrocławskiej przestrzeni spraw społeczno-politycznych.

Na sali obecne były też przedstawicielki lewicowych partii politycznych – RAZEM i SLD - które zabierały głos w dyskusji po wystąpieniach panelistek.

W tezach przedstawionych przed debatą chcieliśmy odpowiedzieć na dylemat: czym jest równość i jak ją dziś mierzyć, opisywać, pojmować ? Czy jest to immanentna część oświeceniowej triady – wolność / równość / braterstwo(siostrzeństwo), która od bez mała 300 lat kształtuje to co nazywamy kulturą zachodnią i która jej nadała wyjątkowe piętno czy jest to już przebrzmiały ozdobnik idei minionych wraz z XIX i XX wiekiem? Jak dziś mamy podejść do tego niezwykle humanistycznego i wzniosłego pojęcia, gdy wokół toczy się bezwzględny walec neoliberalizmu i rynkowego fundamentalizmu glajchszachtujący wszystko co nas otacza, co do tej pory znaliśmy, co było dla nas wartościami?
Zdawaliśmy sobie sprawę, iż równość to termin wieloznaczny i wielopłaszczyznowy. Zarówno w filozoficznym, socjologicznym, politologicznym, prawnym, etyczno-moralnym, ekonomicznym itd. wymiarze. Dotyczy w zasadzie wszystkich aspektów życia ludzkiego. Zwłaszcza biorąc pod uwagę humanizm, człowieczeństwo, otwartość i solidarność. Równość ze swej istoty odrzuca wszelkie „naturalistyczne”, „konieczne” i dogmatyczne koncepcje człowieka akcentując podmiotowość i wyjątkowość każdej istoty ludzkiej. To efekt historycznych procesów i humanizacji naszej świadomości, naszego bytu. Nie przebiegają owe procesy linearnie, nie są ciągłą drogą do przodu, ku światłej przyszłości. Zdarzają się na tej drodze meandry i regresy. Tak jak zanik pewnych wartości i ich rozumienia. Ale ruch ku bardziej równym, sprawiedliwym, wolnym dla każdego (w sensie doczesnym jak i mentalnym) pojmowaniu naszego bytu postępuje. Z oporami, ale postępuje.

Urzeczywistnianie tego ideału to dążenie do wszechstronnego rozwoju i takiego też patrzenia na świat i ludzi, każdego człowieka. Każdej osoby ludzkiej. Tu i teraz, na ziemi, podczas jej doczesnej egzystencji.

Niestety, dyskusja poszła innymi torami. Może stało się tak z racji składu panelistek. Dyskusję zdominowały zagadnienia typowo kobiece; równość w przestrzeni relacji płci. O równości z płaszczyzny socjalno-doczesnej, wykluczeniu z racji ekonomicznej mizerii i kapitalistycznych, ultrarynkowych stosunków społecznych mówiono mało. Te elementy tylko podejmowała Sylwia Rapicka.

Dr hab. Joanna Hańderek w swych wystąpieniach starała się głównie wytłumaczyć przyczyny poza ekonomicznych stratyfikacji i nierówności, jakie funkcjonują u nas w Polsce. Podobnie, choć nie z pozycji akademika, lecz działaczki feministycznej, tematykę ujmowała Irena Kamińska.

Przedstawicielki Ratusza skupiły się w swych polemicznych wystąpieniach na sprawach właśnie równości płci, aktywizacji zawodowej kobiet i zagadnieniach przemocy. Warto także zwrócić uwagę na głos reprezentantki RAZEM która podjęła także ten wątek w swoim wystąpieniu.

Ponieważ debata była transmitowana on-line, jest zarejestrowana i funkcjonuje w sieci, zwrócę uwagę Czytelnika na niektóre tylko problemy poruszane w debacie przez jej uczestniczki:
- równouprawnienie z racji płci
- wpływ konserwatyzmu i tradycjonalizmu na relacje międzypłciowe
- blokady dla równości z tytułu znaczenia religijnych dogmatów i rola instytucji związanych z religią w konserwacji dotychczasowych stosunków społecznych
- sprawa parytetów i czy to jest droga do deniwelacji nierównościom na tle płci
- źródła nierówności ekonomicznych (tu – Sylwia Rapicka)
- zagadnienia najszerzej pojmowanej przemocy wobec kobiet.

Na zakończenie warto tylko przytoczyć sąd dr hab. Joanny Hańderek, która stwierdziła iż równość - z punktu widzenia pluralizmu kulturowego, indywidualizmu i różnorodności ludzkich charakterów, jest w zasadzie niemożliwa. Niech ten kontrowersyjny sąd, choć przedstawiony i uzasadniany niezwykle realistycznie, będzie jakimś podsumowaniem tej debaty.
Debacie przysłuchiwało się około 30 osób (to taka średnia frekwencji na naszych spotkaniach).

Link do ww. debaty:
- https//www.facebook.com/SpoleczneForumWymianyMysli/videos/663615837438909/?t=14

Radosław S. Czarnecki