Czesław Kulesza: Lewicowa? Niebezpieczna wizja bezpieczeństwa

[2019-04-14 20:03:22]

Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania to kolejna na polskim rynku wydawniczym – po Sferach sprawiedliwości (2007) i Wojnach sprawiedliwych i niesprawiedliwych (2010) – książka Michaela Walzera – emerytowanego profesora Uniwersytetów w Princeton i Harvardzie, byłego współwydawcy niezależnego lewicowego czasopisma „Dissent” oraz – co nie mniej ważne – twórcy lewicowej odmiany komunitaryzmu (nurtu głównie amerykańskiej współczesnej filozofii polityki, który podkreśla wagę i wartość wspólnotowości w życiu człowieka).

W swej najnowszej książce nie ustosunkowuje się on – jakby chciał polski wydawca – do kwestii kryzysu lewicy, lecz jedynie do tego, co było jego założeniem (oryginalny tytuł książki to A foreign policy for the left), koncentrując się na możliwości ustanowienia pomiędzy różnymi środowiskami lewicy konsensusu w dziedzinie międzynarodowej polityki bezpieczeństwa. Podmiotem krytyki stają się tutaj te grupy lewicy, które nie wpisują się w zestaw reguł moralnych promowanych przez autora. Walzerowi przeszkadza silny wśród lewicowców pacyfizm i niechęć do ingerowania w sprawy wewnętrzne innych państw. Uważa on, że taka postawa jest zbytnim wnikaniem w niuanse, co utrudnia należyte reagowanie na niebezpieczeństwa wynikające z tyranii i braku poszanowania dla demokracji.

W całej książce autor w sposób wybiórczy i bardzo uproszczający traktuje historyczne doświadczenia lewicy. Dotyczy to zarówno czasów bardzo odległych, tutaj przewija się krytyka pacyfizmu i niedemokratycznych praktyk obciążających naszą opcję, jak i bliższych, tutaj krytyka dotyczy niechęci lewicy do interwencji zbrojnych i towarzyszący jej komunitarystyczny relatywizm w ocenie wojen.

Dosyć ciekawym zabiegiem jest próba przedstawienia amerykańskich interwencji zbrojnych jako siły zbawczej służącej wyższym, postępowym celom oraz chęć włączenia do takich działań innych krajów: Musimy działać na rzecz ograniczenia amerykańskiej hegemonii za pomocą kompromisu (równowagi, o której pisał Gramsci) i globalnego podziału pracy, nie stając się antyamerykańskimi Amerykanami. Naszym sojusznikom w innych krajach musimy uzmysławiać, że też są odpowiedzialni za to, jak funkcjonuje ten świat.

Trudno nie zauważyć, że wizja Walzera bardzo zdawkowo porusza istotne kwestie: potrzeby zmian systemowych, kolejnego kryzysu kapitalizmu (szczególnie w jego neoliberalnej odsłonie), imperializmu, czy chociażby mniej zależnego od kwestii ustrojowych istnieniu baz amerykańskich na terytoriach innych państw, handlu bronią, czy uczestnictwa najemników w konfliktach zbrojnych.

Autor zbytnio liczy na to, że demokratyczna kontrola form podejmowania decyzji w sprawach dotyczących interwencji zbrojnych pozwoli na ograniczenie błędnych decyzji dotyczących ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw.

Nie jestem również przekonany, czy przy takiej wykładni lewicowości autor książki Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania znajdzie wielu sojuszników do realizacji swojej wizji. Wyzwania stawiane przed lewicą nie są niczym nowym. Natomiast doktrynalna walka z systemami autorytarnymi w imię prawa narodów do samostanowienia, tworzenie bardziej demokratycznych instytucji panadnarodowych koordynujących politykę międzynarodową w imię zachodnich wartości, wciąganie innych państw do zaangażowania na rzecz bardziej postępowego świata brzmi jak świecki mesjanizm.

Największym wyzwaniem, przed którym stoi lewica, jest odbudowa jej pozycji na scenie politycznej, przekonanie społeczeństw, iż jej ideały oraz program są nadal aktualne. Powrót do tradycyjnej dla niej waleczności, chęci realnej zmiany otaczającego świata. Flirt socjaldemokracji ze środowiskami liberalnymi i uwikłanie w neoliberalizm sporo kosztował lewicę. Lewica musi wypowiedzieć zdecydowaną wojnę siłom skrajnie prawicowym i autorytarnym, powinna współpracować w tej dziedzinie, ale rozwiązania powinny być wdrażane na poziomie krajowym.

Michael Walzer, Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „MUZA”, Warszawa 2018, ss. 303.

Recenzja ukazała się na portalu przeglad-socjalistyczny.pl.

Czesław Kulesza

drukuj poleć znajomym poprzedni tekst następny tekst zobacz komentarze

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

blogi - ostatnie wpisy

co? gdzie? kiedy?

Jaka Polska po POPiSie?
Wrocław. Tajne Komplety, przejście Garncarskie 2
27 czerwca (czwartek), godz. 17.30-19.30
Jak Szwecja wspiera osoby z niepełnosprawnościami?
Warszawa, ul. Łowicka 25 lok. P4
26 czerwca (środa), godz. 18.30-20.30
Szukam książki
Poszukuję książek
"PPS dlaczego się nie udało" - kupię!!!
Lca
Podpisz apel przeciwko wprowadzeniu klauzuli sumienia w aptekach
https://naszademokracja.pl/petitions/stop-bezprawnemu-ograniczaniu-dostepu-do-antykoncepcji-1
Szukam muzyków, realizatorów dźwięku do wspólnego projektu.
wszędzie
zawsze
Petycja o opodatkowaniu księży
Nowy Lewicowy Vlog
Warszawa
Zapraszamy do współpracy
Polska
cały czas

Więcej ogłoszeń...

kalendarium

27 czerwca:

1869 - W Kownie urodziła się Emma Goldman, teoretyczka anarchizmu, bojowniczka o prawa kobiet.

1875 - Zjazd zjednoczeniowy niemieckiej socjaldemokracji w Gotha. We wspólną partię łączą się niemieccy zwolennicy Marksa i Lassalle'a.

1893 - USA: Krach na giełdzie nowojorskiej.

1905 - Doszło do buntu załogi na pancerniku rosyjskiej floty czarnomorskiej Potiomkin.

1947 - Urodził się Tron Øgrim, norweski pisarz, dziennikarz i lewicowy działacz polityczny.

1952 - Gwatemala: Postępowy prezydent Jacobo Arbenz ogłosił reformę rolną.

1960 - Zmarł Harry Pollitt, brytyjski działacz komunistyczny. Współzałożyciel KP Wlk. Brytanii w 1920, od 1956 jej przewodniczący.

1969 - USA: Stonewall riots – nowojorskie zamieszki, które wybuchły na tle dyskryminacji mniejszości seksualnych po ataku policji na pub "Stonewall Inn". Zapoczątkowało to amerykański i światowy ruch walki o prawa mniejszości seksualnych.

1973 - Zmarł Earl Browder, przywódca Partii Komunistycznej USA w latach 1932-45.

1978 - Pierwszy Polak w kosmosie - w locie statku kosmicznego Sojuz 30 uczestniczył Mirosław Hermaszewski.

1993 - Irak: USA zbombardowały siedzibę irackiego wywiadu - na Bagdad spadły 23 pociski "Tomahawk".

2010 - Na Islandii zalegalizowano małżeństwa osób tej samej płci.

2010 - Umiarkowani członkowie partii Synaspismós opuścili koalicję SYRIZA i utworzyli partię Demokratyczna Lewica (DIMAR).

 
Lewica.pl na Facebooku