Czesław Kulesza: Lewicowa? Niebezpieczna wizja bezpieczeństwa

[2019-04-14 20:03:22]

Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania to kolejna na polskim rynku wydawniczym – po Sferach sprawiedliwości (2007) i Wojnach sprawiedliwych i niesprawiedliwych (2010) – książka Michaela Walzera – emerytowanego profesora Uniwersytetów w Princeton i Harvardzie, byłego współwydawcy niezależnego lewicowego czasopisma „Dissent” oraz – co nie mniej ważne – twórcy lewicowej odmiany komunitaryzmu (nurtu głównie amerykańskiej współczesnej filozofii polityki, który podkreśla wagę i wartość wspólnotowości w życiu człowieka).

W swej najnowszej książce nie ustosunkowuje się on – jakby chciał polski wydawca – do kwestii kryzysu lewicy, lecz jedynie do tego, co było jego założeniem (oryginalny tytuł książki to A foreign policy for the left), koncentrując się na możliwości ustanowienia pomiędzy różnymi środowiskami lewicy konsensusu w dziedzinie międzynarodowej polityki bezpieczeństwa. Podmiotem krytyki stają się tutaj te grupy lewicy, które nie wpisują się w zestaw reguł moralnych promowanych przez autora. Walzerowi przeszkadza silny wśród lewicowców pacyfizm i niechęć do ingerowania w sprawy wewnętrzne innych państw. Uważa on, że taka postawa jest zbytnim wnikaniem w niuanse, co utrudnia należyte reagowanie na niebezpieczeństwa wynikające z tyranii i braku poszanowania dla demokracji.

W całej książce autor w sposób wybiórczy i bardzo uproszczający traktuje historyczne doświadczenia lewicy. Dotyczy to zarówno czasów bardzo odległych, tutaj przewija się krytyka pacyfizmu i niedemokratycznych praktyk obciążających naszą opcję, jak i bliższych, tutaj krytyka dotyczy niechęci lewicy do interwencji zbrojnych i towarzyszący jej komunitarystyczny relatywizm w ocenie wojen.

Dosyć ciekawym zabiegiem jest próba przedstawienia amerykańskich interwencji zbrojnych jako siły zbawczej służącej wyższym, postępowym celom oraz chęć włączenia do takich działań innych krajów: Musimy działać na rzecz ograniczenia amerykańskiej hegemonii za pomocą kompromisu (równowagi, o której pisał Gramsci) i globalnego podziału pracy, nie stając się antyamerykańskimi Amerykanami. Naszym sojusznikom w innych krajach musimy uzmysławiać, że też są odpowiedzialni za to, jak funkcjonuje ten świat.

Trudno nie zauważyć, że wizja Walzera bardzo zdawkowo porusza istotne kwestie: potrzeby zmian systemowych, kolejnego kryzysu kapitalizmu (szczególnie w jego neoliberalnej odsłonie), imperializmu, czy chociażby mniej zależnego od kwestii ustrojowych istnieniu baz amerykańskich na terytoriach innych państw, handlu bronią, czy uczestnictwa najemników w konfliktach zbrojnych.

Autor zbytnio liczy na to, że demokratyczna kontrola form podejmowania decyzji w sprawach dotyczących interwencji zbrojnych pozwoli na ograniczenie błędnych decyzji dotyczących ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw.

Nie jestem również przekonany, czy przy takiej wykładni lewicowości autor książki Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania znajdzie wielu sojuszników do realizacji swojej wizji. Wyzwania stawiane przed lewicą nie są niczym nowym. Natomiast doktrynalna walka z systemami autorytarnymi w imię prawa narodów do samostanowienia, tworzenie bardziej demokratycznych instytucji panadnarodowych koordynujących politykę międzynarodową w imię zachodnich wartości, wciąganie innych państw do zaangażowania na rzecz bardziej postępowego świata brzmi jak świecki mesjanizm.

Największym wyzwaniem, przed którym stoi lewica, jest odbudowa jej pozycji na scenie politycznej, przekonanie społeczeństw, iż jej ideały oraz program są nadal aktualne. Powrót do tradycyjnej dla niej waleczności, chęci realnej zmiany otaczającego świata. Flirt socjaldemokracji ze środowiskami liberalnymi i uwikłanie w neoliberalizm sporo kosztował lewicę. Lewica musi wypowiedzieć zdecydowaną wojnę siłom skrajnie prawicowym i autorytarnym, powinna współpracować w tej dziedzinie, ale rozwiązania powinny być wdrażane na poziomie krajowym.

Michael Walzer, Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „MUZA”, Warszawa 2018, ss. 303.

Recenzja ukazała się na portalu przeglad-socjalistyczny.pl.

Czesław Kulesza

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

blogi - ostatnie wpisy

co? gdzie? kiedy?

Ekologiczna katastrofa: Wrocław - Polska - Europa - świat: Wrocław, "Tajne Komplety", Przejście Garncarskie 2; 24.10.2019 godz. 17.30.
Ekologiczna Katastrofa: Wrocław – Polska – Europa - Świat: Wrocław, Tajne komplety, ksiegarnio-kawiarnia w Sukienicach, Przejście Garncarskie; 24 października (czwartek), godz. 17.30-19.00
Discord Sejm RP: Polska; Teraz
Szukam książki
Poszukuję książek
"PPS dlaczego się nie udało" - kupię!!!: Lca
Podpisz apel przeciwko wprowadzeniu klauzuli sumienia w aptekach: https://naszademokracja.pl/petitions/stop-bezprawnemu-ograniczaniu-dostepu-do-antykoncepcji-1
Szukam muzyków, realizatorów dźwięku do wspólnego projektu.: wszędzie; zawsze
Petycja o opodatkowaniu księży
Nowy Lewicowy Vlog: Warszawa

Więcej ogłoszeń...

kalendarium

22 października:

1887 - W Portland urodził się John Reed amerykański dziennikarz i pisarz, autor książki "Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem", opisującej wydarzenia rewolucji październikowej, w oparciu o którą powstał film Sergiusza Eisensteina "Październik".

1923 - Początek kilkunastudniowego strajku kolejarzy krakowskich.

1923 - W Hamburgu wybuchło powstanie robotnicze pod przywództwem KPD.

1929 - James Scullin został premierem laburzystowskiego rządu Australii.

1936 - W Hiszpanii utworzono Brygady Międzynarodowe.

1964 - Jean-Paul Sartre uhonorowany literacką Nagrodę Nobla.

1971 - W Holandii powstała Partia Socjalistyczna (SP).

1983 - W RFN ponad milion osób wzięło udział w protestach przeciwko zbrojeniom atomowym.

1990 - W Paryżu zmarł Louis Althusser, francuski filozof marksistowski, jeden z głównych przedstawicieli marksizmu strukturalistycznego.

1993 - Powstała Partia Komunistów Republiki Mołdawii.

2000 - Tunezja zerwała stosunki dyplomatyczne z Izraelem w proteście przeciw stosowaniu przemocy wobec Palestyńczyków.

2011 - Założono centrolewicową partię polityczną Pozytywna Słowenia.

2017 - Słowenia: I tura wyborów prezydenckich. Do II tury przeszli: ubiegający się o reelekcję Borut Pahor i Marjan Šarec.

Lewica.pl na Facebooku

Cyprian Kraszewski: Neoliberalizm i socjalszowinizm

Radosław S. Czarniecki: Izrael i amerykańscy Żydzi

Piotr Szumlewicz: Jak odbić PiS-owi klasę robotniczą?

Tymoteusz Kochan: PiS i oświata: ukryta prywatyzacja