We wrześniu 1939 bombowce Luftwaffe po zrzuceniu bomb na broniącą się Warszawę, zataczają koło nad miastem i kierują się na północ. Po wykonaniu misji pilot niemiecki ustala kurs na najbliższe lotnisko położone na terytorium Niemiec, tam on i jego samolot nieniepokojeni będą mogli odpocząć po wykonaniu zadania. Po niecałej godzinie samolot stoi już bezpiecznie na lotnisku. Lotnisko to duże słowo jest to właściwie nieutwardzony pas startowy położony wśród lasów w pobliżu wsi Schimanen w Prusach Wschodnich.(1)
W pobliskiej miejscowości Alt Keykuth znajdowała się placówka SD - wywiadu nazistowskich Niemiec. Jedną z większych akcji SD w czasie II wojny światowej była operacja Noc i Mgła. Operacja polegała na porywaniu osób związanych z anty-nazistowskim ruchem oporu oraz przekazywaniem ich do obozów koncentracyjnych. Nazwa operacji nawiązuje do idei znikania osób które miały rozpływać się jak we mgle...
W latach 50-tych, po włączeniu Prus Wschodnich do Polski, nowe władze wybudują tu dłuższy utwardzony pas startowy oraz postawią skromne zabudowania tego co nazywa się dziś lotniskiem w Szymanach koło Szczytna.
W lutym 2010 Helsińska Fundacja Praw Człowieka ujawniła dane Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Dane te potwierdzają, że w 2003 roku na lotnisku w Szymanach lądowały samoloty w ramach programu CIA.
Ujawnione przez Fundację Helsińską materiały stoją w sprzeczności z deklaracjami polskich polityków co do istnienia lotów CIA w polskiej przestrzeni powietrznej oraz co do istnienia tajnych więzień na terytorium Polski.
Istnieniu więzień zaprzeczał wielokrotnie prezydent Kwaśniewski. Inni czołowi politycy albo zaprzeczali albo jak ówczesny Minister Obrony Jerzy Szmajdziński używali sformułowania że "nic na ten temat nie wiedzą". Dziś nie wiemy czy będący wówczas u władzy politycy wiedzieli czy nie wiedzieli o istnieniu więzień CIA.
Być może odpowiedzi na to pytanie udzieli prokuratura warszawska, która od 2008 prowadzi postępowanie w tej sprawie.
Pewne natomiast jest to, że żaden polski polityk nie wykazał inicjatywy aby ustalić fakty i wyjaśnić sprawę.
Informacje o tajnych więzień CIA po raz pierwszy pojawiły się w prasie amerykańskiej w 2005 roku. Po publikacjach w USA, Rada Europy oraz Parlament Europejski podjęły działania celem wyjaśnienia sprawy. W 2006 Rada Europy opublikowała tak zwany pierwszy raport Dicka Marty, który poza opisem działań CIA, cytuje odpowiedź polskiej strony na oficjalny wniosek Rady Europy o przekazanie danych potwierdzających loty samolotów CIA.
Karol Karski (PiS) wówczas przewodniczący delegacji Sejmu i Senatu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy odpowiadając na list Dicka Marty stwierdził, że żaden z lotów CIA nie był zarejestrowany w polskiej przestrzeni powietrznej, ani w Szymanach ani w żadnym innym polskim lotnisku.(2)
Dziś wiadomo, że samoloty lądowały w Polsce, a wiele wiarygodnych źródeł podaje, że Amerykanie torturowali przetrzymywane na Mazurach podejrzane o terroryzm osoby. Wg wielu źródeł, w Polsce przetrzymywany był Chalid Szejk Mohamed "mózg" ataków z 11 września, najważniejszy człowiek Al-Kaidy w rękach Amerykanów. Mohamed zeznał, że był przetrzymywany w Europie Wschodniej oraz, że raz podano mu butelkę z wodą z której zapomniano zdjąć etykietki, na której widniał adres mejlowy kończący się na .pl.
Lista tortur, którymi posługiwała się CIA zawiera: pozbawianie snu, poddawanie "ekstremalnym temperaturom", podtapianie, straszenie śmiercią, eksploatacja fobii czyli np. straszenie psami osób o których wiadomo, że boją się psów, bicie, pozbawianie światła, zmuszanie do długotrwałego przyjmowania określonej pozycji, wielomiesięczne pozbawianie jakichkolwiek bodźców ze świata zewnętrznego, długotrwałe poddawanie bardzo głośnej muzyce, upokarzanie np. poprzez pozbawianie osób ubrania i przesłuchiwanie ich nago.
Tak w wielu przypadkach przebiegał kontakt obywatela z państwem; z państwem, które aspiruje do misji rozprzestrzeniania wartości humanitarnych na całym świecie.
Istnieje wiele przypadków gdy tortury były stosowane wobec osób zupełnie niewinnych ponieważ CIA zatrzymała przez pomyłkę osobę o podobnie brzmiącym nazwisku do nazwiska poszukiwanego terrorysty.
W kilku przypadkach torturowani więźniowie na skutek okrutnego traktowania zmarli w więzieniach CIA.
Polska po 1989 miała być krajem w którym zasady demokracji, wolności słowa oraz praw człowieka traktuje się z najwyższą powagą. Mit założycielski nowej Polski odwoływał się do idei państwa prawa, do historii oporu wobec państwa komunistycznego, oporu wobec państwa nagminnie łamiącego prawo w stosunku do swoich oponentów. Etos opozycji demokratycznej odwoływał się do poszanowania prawa, do zapewnienia wszystkim oskarżonym uczciwych procesów.
Czy warto było poświęcić te idee na ołtarzu zasady polegającej na ślepej lojalności wobec silniejszego partnera?
Przypisy:
1. http://en.wikipedia.org/wiki/Stare_Kiejkuty_(base)
2. http://assembly.coe.int/Main.asp?Link=/CommitteeDocs/2006/20060606_Ejdoc162006PartII-FINAL.htm According to the information I have been provided with, none of the questioned flights was recorded in the traffic controlled by our competent authorities – in connection with Szymany or any other Polish airport.
Marcin Starzewski
Tekst ukazał się na Portalu Spraw Zagranicznych (www.psz.pl).