Amerykański inspektor ds. odbudowy Iraku - Stuart Bowen ogłosił przed 15 marca wyniki specjalnej kontroli wydatkowania pieniędzy przeznaczonych na renowację państwa irackiego. Kontrola kont bankowych, kasyn i nawet klinik chirurgii plastycznej zdemaskowała kolejne tuziny skorumpowanych żołnierzy i urzędników z USA - stwierdził inspektor powołany przez amerykański Kongres.

Wg udostępnionych danych, koszta odbudowy Iraku szacuje się na 150 mld dolarów, z czego 50 mld wyłożyli Amerykanie, niecałe 20 mld pochodziło z darowizn z całego świata, a ponad 80 mld - ze sprzedaży irackiej ropy.

Najwięcej zastrzeżeń wzbudziło "irackie" 80 mld, za których nieprawidłowe wydatkowanie można obciążyć skorumpowane, kolejne rządy w Bagdadzie, ale również amerykańskich okupantów, którzy przez pierwszy rok po wojnie, zanim formalnie oddali władzę Irakijczykom, rozdysponowali 20 mld z tej kwoty. Okazało się wtedy, że Amerykanie, którzy obiecywali wprowadzić tam standardy demokracji i przejrzystości finansowej, szybko sami przyjęli standardy "irackie", kradnąc i marnotrawiąc gigantyczne sumy - jak zauważyli obserwatorzy.

Miało dochodzić do przekazywania tych funduszy fikcyjnym firmom, które później nie wywiązywały się z przedłożonych im zadań, "łapówkarstwa", nieprawidłowego księgowania, zatrudniania w - prowadzonych przez Amerykanów - urzędach "martwych dusz", znajdujących się na listach płacowych, czy wreszcie zwykłych kradzieży dokonywanych przez urzędników oraz żołnierzy. Wg inspektora Bowena, wielu irackich weteranów wywoziło z Bagdadu walizki pełne pieniędzy. Próbowali je później ukryć na kontach w Ghanie, Szwajcarii czy Holandii, wydać w kasynach czy klinikach chirurgii plastycznej.

Pamiętam przypadek, kiedy jeden z Amerykanów dostał łapówkę 50 tys. dol. w kartonie na pizzę od podstawionego roznosiciela pizzy - opowiadał w 2004 r. handlarz bronią Dale Stoffel. Kilka miesięcy później zginął zastrzelony w Bagdadzie, ale do dziś jego zeznania stanowią jedno z cennych źródeł dla inspektora Bowena. Wśród podejrzanych znalazł się nawet pułkownik Anthony Bell, który zaraz po wojnie nadzorował przyznawanie wszystkich irackich kontraktów.

Cały czas miałem wrażenie, że pozostał jeszcze obszar korupcji, której nie udało mi się dotąd wytropić. Nie myliłem się - dodał Bowen. Do teraz, jak stwierdził przed Kongresem, nie może doliczyć się ok. 10 miliardów dolarów.

Wg inspektora Bowena, również te pieniądze, które zostały prawidłowo zaksięgowane - spożytkowano jednak niezgodnie z przeznaczeniem. Miały zostać wydane m.in. na wielomiliardowe i przyznane bez przetargów kontrakty dla firmy Halliburton, której szefem był wcześniej Dick Cheney, wiceprezydent w administracji George'a W. Busha i jeden z największych orędowników napaści na Irak.

Poza tym znaczącą część przeznaczonych pieniędzy (ponad połowę z 50 mld przyznanych przez Kongres) wydano na pensje ludzi pracujących przy odbudowie Iraku, zamiast na samą odbudowę.

Jeśli chodzi o odbudowę infrastruktury, czyli szkoły, szpitale, kanalizację itp., to możemy mówić o porażce - przyznał otwarcie Bowen. Ale jeśli chodzi o stworzenie i wyszkolenie nowych irackich sił bezpieczeństwa, na co poszła połowa "kongresowych" pieniędzy, odnieśliśmy sukces.

Obecnie w irackiej policji, wojsku i siłach specjalnych służy aż 660 tys. ludzi (dla porównania w znacznie ludniejszej Polsce jest około 200 tys. mundurowych). Tym służbom przypisuje się zmniejszenie skali zamachów terrorystycznych, do jakich doprowadziła interwencja wojsk sojuszniczych USA w Iraku - obecnie jest ich dziś dziesięć razy mniej niż w najgorszych latach 2005-06, kiedy codziennie ginęło co najmniej sto osób.

Łączny koszt udziału amerykańskich wojsk w tej wojnie, poniesiony przez podatników USA, wynosi ok. 700 mld dolarów. O sprawie doniosła w Polsce "Gazeta Wyborcza".