Kolumbia - HRW ofiarą nielegalnych podsłuchów

Kolumbia: HRW ofiarą nielegalnych podsłuchów

[2009-07-22 21:07:04]

Kolumbijskie tajne służby Departamentu Bezpieczeństwa (Departamento Administrativo de Seguridad) szpiegowały pocztę elektroniczną dyrektora na obszar Ameryk organizacji Human Rights Watch (HRW). Według informacji ujawnionych przez czasopismo "Semana", Chilijczyk José Miguel Vivanco był monitorowany przez jednostkę DAS o nazwie G3.

W ujawnionej przez "Semana" kopii rozkazu datowanego na 25 stycznia 2005, G3 jest instruowana aby prowadziła przeciwko Vivanco "działania wywiadu ofensywnego". Według autora publikacji takiego określenia używa się na świecie dla "wykrycia i neutralizacji celu" środkami podsłuchowymi i szpiegowskimi w "brudnej wojnie".

Wg "Semana", Vivanco nie był jedynym cudzoziemcem inwigilowanym przez tajną policję. W 2004 roku śledzona była również, przebywająca w Kolumbii na zaproszenie organizacji obrony praw człowieka, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla, Iranka Szirin Ebadi.

Ujawnione przez tygodnik informacje uzupełniają dotychczasowe ustalenia dotyczące tzw. afery "chuzadas", czyli szpiegowania polityków, dziennikarzy, obrońców praw człowieka, związkowców i sędziów, która ujrzała światło dzienne w lutym tego roku. Nielegalnymi działaniami, oprócz G3, zajmowało się kilka innych grup: GONI, GIES, GEC. Co najmniej jedna z nich (GONI) działała poza granicami Kolumbii.

Wstępne ustalenia prokuratury świadczą o tym, że DAS nielegalnie szpiegował co najmniej kilkaset linii telefonicznych i elektronicznych skrzynek pocztowych. Gromadzono informacje rodzinne, o życiu intymnym, chorobach, kontach bankowych i podróżach. Szukano, czy szpiegowani mają nałogi lub kochanków, fotografowano ich rodziców, współmałżonków i dzieci.

Wśród podsłuchiwanych znaleźli się m.in. kandydaci z prawyborów partyjnych sprzed kampanii prezydenckiej z 2006: Carlos Gaviria Diaz, Enrique Peñalosa, Samuel Moreno Rojas, Andres Gonzales, Álvaro Leyva, Antonio Navarro Wolf, Rafael Pardo Rueda; kilkudziesięciu innych polityków, m.in. były prezydent César Gaviria, Gina Parody, Luis Eduardo Garzón, działacz indiański Jesus Piñacue; dziennikarze, m.in. Yamit Amad (CM&), Jhon Alvarez (doradca medialny Partii Liberalnej), Carlos Lozano (VOZ), Hollman Morris (Contravía), Daniel Coronell (Noticias Uno).

Ponadto szpiegowani byli znani obrońcy praw człowieka: Alirio Uribe z CCAJAR, Javier Giraldo z CINEP, Gustavo Gallon z Comision Colombiana de Juristas, Ana Teresa Bernal z REDEPAZ oraz Gloria Ines Flores z MINGA, Gloria Cuartas z Comunidad de Paz de San Jose de Apartado.

Wśród osób o których zbierano informacje byli również wysocy rangą wojskowi: były dowódcy sił zbrojnych, generał Manuel José Bonnet i generał Jose Joaquin Matallana; przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości: były prokurator generalny Alfonso Gómez Méndez; wysocy hierarchowie kościoła rzymskokatolickiego: biskup Nel Beltran, a także członkowie Trybunału Konstytucyjnego, m.in. Clara Inés Vargas i Rodrigo Escobar oraz Najwyższego Trybunału Sprawiedliwości.

Większość z obserwowanych to osoby mniej lub bardziej krytyczne wobec konserwatywnego, wielopartyjnego, rządu Álvaro Uribe, ale znalazło się wśród podsłuchiwanych również kilku prominentnych przedstawicieli obecnych władz, np. wiceprezydent Francisco Santos, dyrektor policji, generał Óscar Naranjo oraz były wiceminister obrony Andrés Peñate.

Rząd odrzuca oskarżenia jakoby zlecił DAS nielegalne działania, jednak zeznania niektórych zamieszanych w aferę przeczą tym zapewnieniom. Np. wg byłego szefa kontrwywiadu DAS, Jorge Alberto Lagosa, w podsłuchy zaangażowany był sekretarz generalny pałacu prezydenckiego, Bernardo Moreno i główny doradca polityczny Álvaro Uribego, José Obdulio Gaviria.

"Chuzadas" to kolejny w ostatnich latach, skandal wokół tajnych służb. W 2005 ze stanowiskiem dyrektora tej instytucji pożegnał się Jorge Noguera, były szef kampanii wyborczej prezydenta Álvaro Uribe. Pod rządami Noguery, DAS przekazywał tajne informacje oddziałom paramilitarnym AUC oraz współpracował z nimi w celu zdestabilizowania rządów prezydenta Hugo Cháveza z sąsiedniej Wenezueli. W owym czasie (rok 2004) zamordowany został wenezuelski prokurator Danilo Anderson, a wenezuelskie służby zatrzymały w okolicach stolicy Caracas 140-osobowy oddział kolumbijskich paramilitarystów.

W 2008 roku natomiast, w konsekwencji afery "dasgate", czyli śledzenia jednego z głównych opozycjonistów, senatora Gustavo Petro, ze stanowiska dyrektora zrezygnowała Maria del Pilar Hurtado.

Adam Pol