Zrobione - zapłacone!

Zamieszczamy tekst listu otwartego do nowego premiera RP, kierowanego przez Zespół kampanii "ZROBIONE - ZAPŁACONE", wraz z wstępem pochodzącym od twórczyń.

"Prawa ekonomiczne kobiet są ignorowane na całym świecie. Temat jest tak trudny, że wydaje się niemożliwe rozwiązanie go w ramach istniejącego w demokratycznym świecie systemu ekonomicznego. Polska ma jednak niezłe tradycje w rozpoczynaniu zmian tego, co wszystkim wydaje się niemożliwe. Czas więc zrobić następny krok.
Naszym zdaniem kluczem do drzwi z napisem "Równouprawnienie" są pieniądze kobiet. Proces równouprawnienia wcale się nie zakończył. Najpierw wywalczyłyśmy sobie prawo do nauki, potem prawo do pracy zawodowej poza domem, potem prawa wyborcze - w Szwajcarii przyznano je dopiero w latach 70-tych XX wieku. Teraz pora na prawa ekonomiczne. Zróbmy więc to, co wydaje się nieuniknione."

Treść listu:

PAN PREMIER NOWEGO RZĄDU RP
Dziesięć lat temu, we wrześniu 1991, ONZ-owski Komitet do spraw Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet w Rekomendacji 17 zwrócił uwagę rządów na potrzebę dokonywania przez państwa wyceny nieodpłatnej pracy domowej kobiet i jej uwzględniania przy szacowaniu dochodu narodowego - Produktu Krajowego Brutto.
11 lat wcześniej, w lipcu 1980, Polska ratyfikowała ONZ-owską Konwencję w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet, jest więc zobowiązana stosować się do rekomendacji Komitetu. Kolejne polskie rządy nie wywiązują się jednak z tych zobowiązań. Odpowiedzialny za ich realizację minister Pracy i Polityki Społecznej ostatniego rządu, nie zechciał nawet odpowiadać na nasze i poselskie pisma kierowane do niego w tej sprawie.
Nierówne traktowanie pracy produkcyjnej i reprodukcyjnej wyrażające się w nieopłacaniu pracy domowej, jest przejawem strukturalnej, od stuleci wpisanej w patriarchalne struktury społeczne, dyskryminacji kobiet. Prawa ekonomiczne kobiet są wciąż jeszcze ignorowane - tak jak sto lat temu ignorowane były ich prawa do nauki, prawa do pracy poza domem i prawa wyborcze. W systemie ekonomicznym dla którego jedynym miernikiem wartości człowieka jest przeliczana na pieniądze wartość wytworzonych przez niego dóbr i usług, ignorowane są bowiem prawa osób, które nie potrafią udokumentować swojego finansowego wkładu w rozwój gospodarki. Kobiety - poświęcające średnio od 4 do 9 godzin dziennie na pracę domową - na razie nie potrafiły udokumentować tego wkładu. W Polsce ignorowane są więc prawa ekonomiczne co najmniej 12 milionów kobiet w tak zwanym wieku produkcyjnym. 6 milionów z nich pracuje "tylko" w domu. Kolejne 6 milionów łączy pracę domową z pracą zawodową poza domem. W zamian za ogromną darowiznę jaką przekazują społeczności, poświęcając swój czas i uwagę rodzinie, są w dużej mierze zależne finansowo od mężczyzn. Otrzymują upokarzające zasiłki macierzyńskie czy opiekuńcze zamiast godnej gratyfikacji za pracę. Pozbawiane są świadczeń ubezpieczeniowych i emerytalnych. Pozostają często bez środków do życia, kiedy decydują się na rozwód.

Polityczny kontekst sprawia, że w Polsce szczególnie trudno jest podjąć ten temat. Prawa strona sceny politycznej chciałaby za wszelką cenę wepchnąć kobiety do domu i zmusić do zajmowania się wyłącznie dziećmi. Lewica uważa, że tylko edukacja i aktywizacja zawodowa kobiet jest lekarstwem na ich ubóstwo. W rezultacie to politycy - tak a nie inaczej kształtujące warunki ekonomiczne - dokonują za kobiety wyboru ich drogi życiowej: skłaniają je do podjęcia aktywności zawodowej poza domem, tym samym utwierdzając kobiety w przekonaniu, że równouprawnienie oznaczać może dla nich tylko dodanie kolejnych obowiązków, a nie równość w korzystaniu z praw.
Z badań wynika, że 38% kobiet zrezygnowałoby z pracy zarobkowej poza domem, gdyby ich partner zarabiał wystarczająco dużo. Można przypuszczać, że ta sama grupa zrezygnowałaby z pracy poza domem, gdyby kobiety otrzymywały gratyfikację za pracę domową. Na razie jednak stereotypy myślowe nie pozwoliły nawet zadać takiego pytania - tak oczywisty jest fakt, że kobieta "należy" do mężczyzny, i że to jego zarobki mają utrzymać rodzinę. Kobieta wciąż funkcjonuje jak przedmiot, nie podmiot w relacji. Dlatego, między innymi, 69% kobiet w Polsce czuje się dyskryminowanych.
Chcemy, by to same kobiety - mając jasną perspektywę ekonomiczną, zapewniającą osobom wykonującym pracę domową pełne świadczenia ubezpieczeniowe i emerytalne, a w dłuższej perspektywie wynagrodzenia - wybierały i decydowały o tym czy i ile lat życia chcą poświęcić domowi, a ile pracy poza domem.
Dopiero wtedy, gdy kobiety odzyskają niezależność ekonomiczną - i to nie poprzez branie na siebie kolejnych obowiązków, ale poprzez doprowadzenie do społecznego uznania wartości pracy wykonywanej przez nie na rzecz swoich rodzin - uda się wyeliminować tak kompromitujące zjawisko jak przemoc wobec kobiet. Tylko wtedy możliwe też będzie, tak pożądane przez instytucje Unii Europejskiej, podjęcie przez kobiety większej aktywności społecznej i politycznej. Bez zajęcia się przyczynami, nie można bowiem likwidować skutków.
Zespół kampanii "ZROBIONE - ZAPŁACONE"

Kuba Rajewicz

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Zrobione - zapłacone!

lewica.pl w telefonie

25 listopada: