Żukowski - Klasztorów dziesięć i gdzieniegdzie domki...

Kilka lat temu organizatorki manify z okazji Dnia Kobiet zrobiły happening: wszystkie pomniki na trasie demonstracji miały tego dnia zasłonięte twarze jak muzułmańskie kobiety. Wszystkie z wyjątkiem jednego: nie udało się zakwefić kardynała Wyszyńskiego. Właściwie należało mu się bardziej niż Kopernikowi, Mickiewiczowi, Prusowi, księciu Pepe i Kolumnie Zygmunta, bo – co by nie mówili w telewizorze – polski kościół ma jednak coś niecoś wspólnego z dyskryminacją kobiet, ot choćby zakaz aborcji, żeby nie szukać daleko. Tak się jednak złożyło, że pod pomnikiem Wyszyńskiego stała grupka wiernych gotowych „bronić autorytetu”, a policja ni stąd ni zowąd zaczęła filmować manifestantów.

Morał z tego taki, że nie zawsze i nie wszędzie wypada manifestować. Trudną sytuację mają w tym względzie szczególnie ci, którzy budzą podejrzenia kościoła. Okazuje się, że właściwie mogą pokazywać się publicznie, ale nie tu i nie teraz. Bo czy to wypada, żeby homoseksualiści afiszowali się ze swoimi żądaniami w oktawie Bożego Ciała? Albo żeby mącili podniosły nastrój rodzinom, które akurat wyszły z mszy i przechadzają się w centrum miasta? Kościoły w Polsce otacza pas „wód terytorialnych”, gdzie obowiązują ich prawa. Rzecz dotyczy nie tylko manifestacji. W sąsiedztwie kościołów należy zachowywać się z należnym szacunkiem. Niedługo wakacje, namawiam więc, żeby przy okazji kanikuły na wsi zmierzyć, w jakiej odległości od miejscowego kościoła uda się kupić piwo. W niejednej wiosce sklepikarz opowie, jak to musiał przenosić interes, bo proboszcz uznał, że źródło zła bije zbyt blisko Domu Bożego. Niekiedy owe strefy wpływów ciągną się kilometrami i tworzą na mapie najdziwaczniejsze formy, jak choćby trasa sierpniowej pielgrzymki na Jasną Górę. Ten i ów pamięta jeszcze, jak policja usuwała z niej w pośpiechu przydrożne prostytutki.

Z długiej listy coraz to dziwaczniejszych zastrzeżeń ze strony wiernych i hierarchii przywołajmy dwa – jeden najzupełniej lokalny i jeden powszechnie znany. Okazuje się, że w roku 2006 nie tylko geje, miłośnicy napojów wyskokowych i córy Koryntu powinni uszanować miejsca i czas, które upodobali sobie katolicy. Mieszkańcy pewnego warszawskiego bloku złożyli protest przeciwko budowie stacji benzynowej pod ich oknami. Nic w tym dziwnego, oprócz uzasadnienia: starali się przekonać urzędników, że miejsce jest nieodpowiednie, ponieważ tuż obok znajduje się kościół i klasztor... Trudno dociec sedna argumentu: dlaczego właściwie stacja jest niewłaściwym sąsiedztwem dla klasztoru? Jedno jest pewne – lokatorzy wierzą, że „wody terytorialne” wokół kościoła są absolutnie nienaruszalne. Nienaruszalne i coraz rozleglejsze. Od zarezerwowanej przestrzeni przejdźmy do zarezerwowanego czasu. Kardynał Dziwisz uznał niedawno, że dni wizyty Benedykta XVI w naszej ojczyźnie nie są odpowiednią chwilą na przeprowadzanie wyborów. W imieniu całej redakcji mogę w tym miejscu tylko z szacunkiem pochylić głowę. Od dawna podejrzewaliśmy, że wybory w Polsce mają w sobie coś głęboko nieprzyzwoitego.

Przykłady mogą wydawać się żałosne albo śmieszne, ale sprawa jest poważna. Przestrzeń, w której żyjemy, jest coraz bardziej zawłaszczana przez kościół. W najdosłowniejszym sensie. Kto nie wiedział, przekonał się, kiedy umarł papież. Może zdarzyło mu się iść pod prąd tłumu, który walił akurat na żałobną mszę, może nie zwracając uwagi na podniosły nastrój uśmiechnął się do własnych myśli, ściągając na siebie surowe spojrzenia albo i upomnienia wiernych. Może w pewnej chwili zorientował się, że tylko w jego mieszkaniu pali się światło, bo wszyscy inni siedzą po ciemku na znak żałoby i poczuł na sobie ciężar spojrzeń z ciemnych okien. Zawłaszczanie przestrzeni oznacza jednak coś więcej. Następnego dnia ktoś taki spotka kolegów z pracy, którzy są jak najbardziej liberalni, czytają Gazetę Wyborczą i bronią Pomarańczowej Rewolucji, ale na jego nieśmiałą skargę odpowiedzą: „Ale co ci właściwie przeszkadza zgasić światło na kilka minut? Trzeba uszanować uczucia sąsiadów!”.

Po takim przeżyciu trudno dziwić się pomniejszym znakom, które wskazują, że jesteśmy na cudzym terenie. W tramwaju wpadnie w ręce ulotka o obchodach pierwszej rocznicy śmierci Jana Pawła II wydana przez Urząd Miasta i rozprowadzana przez warszawską komunikację miejską. Twarz papieża będzie spoglądać na nas z bilbordów, z wystaw księgarni, z okładek w kioskach z gazetami, z pomników. Co jakiś czas przypomni nam o kościele nazwa ulicy albo skweru, szpital im. Jana Pawła II, gdzie nie przeprowadza się aborcji, nawet jeżeli są zgodne z prawem, wreszcie krzyż, kiedy wejdziemy do urzędu albo do publicznej szkoły. Nie bardzo jest się gdzie schować, chyba żeby wybrać emigrację wewnętrzną, nie wychodzić z domu, nie oglądać telewizji, gdzie co chwila występuje jakiś ksiądz, nie słuchać radia, gdzie o objawieniach w Lourdes mówi się tym samym tonem co o odkryciach Bohra, nie czytać gazet, bo może okazać się, że najważniejszym wydarzeniem dnia jest opinia biskupów o poczynaniach rządu.

Na koniec jeszcze jeden obrazek, tym razem prowincjonalny. Biłgoraj chce stać się miastem Dekalogu. Gazeta Wyborcza z 31 marca donosi, że tablice z przykazaniami zostały zamontowane na budynku starostwa. „Potrzebujemy takich tablic wszędzie, szczególnie dziś, gdy tyle się mówi o aferach, postępowaniu sprzecznym z naturą. Ludzie nie pamiętają Przykazań Bożych, a to podstawa prawodawstwa i rozwoju” – mówi starosta Stanisław Schodziński. Prezes Rejonowego Komitetu Obywatelskiego Ziemi Biłgorajskiej Jagusiewicz planuje postawić tablice z Dekalogiem przed budynkiem sądu i przed ratuszem. Chce uczcić w ten sposób 50-lecie Ślubów Jasnogórskich, 350-lecie Ślubów Lwowskich oraz 215-lecie Konstytucji 3 maja. Ratusz i sąd bronią się. Ciekawe, czyje będzie na wierzchu?

Tomasz Żukowski

Artykuł pochodzi z 68. numeru pisma "Bez Dogmatu".

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Żukowski: Klasztorów dziesięć i gdzieniegdzie domki...

lewica.pl w telefonie

23 listopada: