Był partyzantem z najdłuższym stażem bojowym na świecie. Walkę zbrojną rozpoczął jako młody chłop w 1948 r., w czasach dyktatury Partii Konserwatywnej, w szeregach liberalnej partyzantki chłopskiej, a następnie przeszedł do również chłopskiej partyzantki komunistycznej i w jej szeregach walczył z dyktaturą wojskową gen. Rojasa Pinilli. Stał się znany jako "Tiro Fijo, Celny Strzał".
Gdy w 1958 r. ustała wojna domowa, nie złożył broni, ale na polecenie Kolumbijskiej Partii Komunistycznej (PCC) zaniechał walki zbrojnej i dowodził "strefą samoobrony mas" w Marquetalii – jednej z wolnych społeczności utworzonych na trudno dostępnych terenach południowej Kolumbii przez byłych partyzantów komunistycznych.
W 1964 r. armia uderzyła na te społeczności i opanowała Marquetalię. Marulanda wymknął się z okrążenia wraz z garstka bojowników i wznowił wojnę partyzancką, a gdy w dwa lata później reaktywowane oddziały partyzantów komunistycznych utworzyły FARC, został ich komendantem głównym.
Z biegiem czasu uniezależnił FARC od PCC. Stworzył armię partyzancką, która z baz na południu stopniowo rozszerzyła swoje działania na cały kraj i na przełomie XX i XXI w. osiągnęła liczebność co najmniej 20 tysięcy bojowników operujących na kilkudziesięciu frontach partyzanckich.
Nowym komendantem głównym FARC-EP został 56-letni Alfonso Cano (prawdziwe nazwisko Guillermo León Sáenz Vargas). W przeciwieństwie do chłopa Marulandy, Cano wywodzi się z wielkomiejskiej klasy średniej. Podczas studiów antropologicznych, których nie ukończył, na Uniwersytecie Narodowym w Bogocie zaczął działać w Związku Młodzieży Komunistycznej (JUCO).
Po półtorarocznym pobycie w więzieniu, z którego wyszedł w 1981 r., zaciągnął się do ruchu partyzanckiego. W 1990 r. wszedł w skład Sekretariatu Sztabu Centralnego FARC-EP. Uważa się, że to on kieruje Podziemną Kolumbijską Partią Komunistyczną (PCCC, PC3) utworzoną w 2000 r. przez FARC i stanowiącą ich ramię polityczne.
Zbigniew Marcin Kowalewski