Brytyjczycy torturowali irackich więźniów

[2010-11-07 00:00:53]

Podczas obrad Sądu Najwyższego 5 listopada wyszły na jaw dowody na systematyczne brutalne traktowanie irackich więźniów w tajnym brytyjskim centrum przesłuchań w pobliżu Basry. Informacje pochodzą z zeznań ponad 200 byłych więźniów.

Zatrzymani byli głodzeni, pozbawiani snu, poddawani deprywacji sensorycznej i straszeni egzekucją przez członków Zespołu Przesłuchań Zjednoczonych Sił (Joint Forces Interrogation Team, JFIT) w tajemniczym więzieniu, nazwanym przez dziennikarzy guardian.co.uk "brytyjskim Abu Ghraib".

Więźniowie byli także bici, zmuszani do klęczenia w stresującej pozycji nawet przez 30 godzin, a jednocześnie poddawani szokom elektrycznym. Niektórzy z nich twierdzą, że byli także obiektem poniżania seksualnego przez żołnierki, a inni - że trzymano ich całymi dniami w celach o powierzchni jednego metra kwadratowego.

Dowody tych nadużyć pojawiły się parę tygodni po tym, jak urzędnicy ministerstwa obrony przyznali, że brytyjscy żołnierze i lotnicy są podejrzani o to, że ciąży na nich odpowiedzialności za morderstwo i zabójstwo irackich cywilów. Dobrze znany jest przypadek torturowania recepcjonisty hotelowego - 26-letni Baha Mousa został we wrześniu 2003 roku skopany i zbity na śmierć. Inny mężczyzna w podobny sposób zginął na pokładzie helikoptera RAF, a dwaj inni podczas przesłuchań.

Dziennik "The Guardian" ujawnił, że kilka lat po tamtych wydarzeniach armia brytyjska wciąż szkoliła przesłuchujących w technikach zastraszania, deprywacji sensorycznej i zmuszania do rozbierania się, łamiąc w ten sposób konwencje genewskie. Żołnierzom przygotowywanym do prowadzenia przesłuchań mówiono, że powinni wywoływać u więźniów poniżenie, dezorientację, wyczerpanie, niepokój i strach.

Pośród najbardziej szokujących dowodów przedstawionych 5 listopada Sądowi Najwyższemu w Londynie znalazły się dwa filmy wideo, pokazujące przesłuchanie podejrzanego powstańca, wziętego do niewoli w Basrze w kwietniu 2007 roku i wypytywanego o atak moździerzowy na brytyjską bazę. Nagrania te, stanowiące cześć zbioru 1253 zrobionych przez samych śledczych, ukazują mężczyznę stojącego na baczność, podczas gdy dwaj żołnierze krzyczą na niego obraźliwie i grożą mu śmiercią. Ignorują też jego skargi, że nie pozwalano mu spać, a także nie dano nic do jedzenia i picia przez dwa dni. Następnie na polecenie żołnierzy strażnik wywleka więźnia za kciuki, po czym słychać początek bicia - ciosy i jęki. Prawnicy więźnia twierdzą, że został poważnie pobity.

Adwokaci reprezentujący byłych więźniów JFIT uważają, że powinno zostać przeprowadzone publiczne dochodzenie, mające na celu ustalenie rozmiaru złego traktowania, a także odkryć, kto ostatecznie - w całym łańcuchu rozkazów i nadzoru politycznego - odpowiada za torturowanie i śmierć więźniów.

Przed rozprawą sądową, która ma trwać trzy dni, reprezentujący byłych więźniów prawnik Phil Shiner powiedział: Nonsensowne jest sugerowanie, jak to robi Ministerstwo Obrony, że chodzi tylko o kilka zgniłych jabłek. To absolutnie nie jest prawdą. Są bardzo poważne zarzuty dotyczące bardzo niepokojącego systematycznych nadużyć. Ludzie na najwyższym szczeblu wiedzieli, co się dzieje, to dotyczy najwyższego szczebla i nie jest czymś, co zdarzało się tylko po tym, jak weszliśmy do Iraku.

Śledztwo przeprowadzone przez armię w styczniu 2008 roku, w którym zbadano sześć przypadków nadużyć popełnionych przez brytyjskich żołnierzy, opisało ich postępowanie jako osobiste poniżanie i w konkluzji orzekło, że incydenty nie były "endemiczne". Raport nie odniósł się jednak wtedy do możliwości, że złe traktowanie więźniów miało charakter systematyczny i wynikało z wypełniania rozkazów i stosowania technik wyuczonych przez wojną.

Jarosław Klebaniuk

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Mateusz Stolarz: Prezydent z plantacji bananów. Elity, przemoc i nowa twarz prawicy

Tomasz Markiewka: Tylko obniżka składki zdrowotnej czy już psucie państwa?

Wojtek Boliński: Lewica w Polsce boi się własnego cienia

Slavoj Žižek: Najlepsze rozwiązanie dla Europy? Pryncypialny pragmatyzm

Tomasz S. Markiewka: Niepamięć to przepis na polityczną katastrofę

Xavier Woliński: USA kontra reszta świata

Brytyjczycy torturowali irackich więźniów

lewica.pl w telefonie

21 kwietnia: