Wrocław - Dyskusja w BWA Dizajn o roli artystów w polityce

22 marca o godz. 17.00 przy ul. Świdnickiej 2-4 we Wrocławiu rozpoczęło się spotkanie pt. „Nowy Nacjonalizm w Sercu Europy”, zorganizowane przez BWA Wrocław i Klub KP we Wrocławiu. Wydarzenie to pierwotnie było planowane na 1 marca, jednak zostało przełożone pod wpływem gróźb ze strony narodowych ekstremistów i z uwagi na to, że tego samego dnia odbywała się demonstracja ku pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Projekcje autorskich filmów dokumentalnych w wyborze, którego dokonał ich twórca, słowacki dziennikarz i artysta Tomáš Rafa, poprzedziła dwugodzinna dyskusja, w której sześcioro panelistów wypowiadało się na temat miejsca działalności artystycznej we współczesnym życiu politycznym, jej ideowego zaangażowania oraz przyczyn rozrostu ruchów skrajnie prawicowych. Rozmowę moderowali: Katarzyna Roj, kierowniczka Galerii BWA Dizajn oraz Dawid Krawczyk z Klubu Krytyki Politycznej we Wrocławiu.

Dorota Monkiewicz, Dyrektorka Muzeum Współczesnego Wrocław, powiedziała, że w realizacji swoich działań w ramach instytucji, którą kieruje ma wolną rękę i nie czuje się ograniczana przez władze miasta. Krzysztof Mieszkowski, Dyrektor Teatru Polskiego we Wrocławiu, zadeklarował, że odpowiada mu sytuacja, w której wchodzi w konfrontację z publicznością. Teatr jest skierowany do publiczności, ale też przeciwko publiczności. Komentując homofobiczne reakcje na „Tęczową Trybunę”, spektakl o gejach Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki, dodał przekornie: Lubię pracować w pedalskim teatrze.

Joanna Synowiec ze Stowarzyszenia na rzecz Integracji Społeczeństwa Wielokulturowego NOMADA, odpowiadając na pytanie moderatorów, komu służy radykalna prawica w Polsce wskazała na władzę, której istnienie ekstremistów jest na rękę, gdyż dzięki temu może odwrócić uwagę od ważnych problemów społecznych. Dla dyskursu władzy radykalna prawica jest więc jej zdaniem korzystna. Agresja przejawiana przez te ruchy kierowana jest na „komuchów” i środowiska wolnościowe. Dorota Monkiewicz, odnosząc się do tej opinii, zwróciła uwagę, że prawica to także kwestie socjalne, a nie tylko homofobia.

Paweł Jarodzki z BWA Wrocław powiedział, że działania narodowców są symboliczne, bo kto właściwie jest „czerwoną hołotą”. Jego zdaniem sztuka jest zawsze polityczna. Na poparcie tej tezy przywołał niedawne wydarzenie. Ryszard Woźniak, malarz z Warszawy bez politycznych aspiracji przed miejscem swojej wystawy mógłby być świadkiem codziennych demonstracji „Szczerbca” pod hasłem „Boże, skrusz miecz, który siecze kraj”. Jarodzki przypomniał też, że cały rząd III Rzeszy to byli twórcy (m.in. poeci), ale zrezygnowali z działalności artystycznej, ponieważ zobaczyli, że mogą zrobić coś więcej.

Anna Mituś z BWA Wrocław powiedziała, że stygmatyzacja ideologiczna instytucji niesie zagrożenia. Publiczność może odwracać się od instytucji, bo nie rozpoznaje swojego sposobu myślenia. Może ją wręcz obrzucać inwektywami jako „ostoję lewactwa”. Monkiewicz zwróciła uwagę, że ku jej zdumieniu okazało się, iż środowisko artystyczne także jest podzielone i oprócz lewicowych działają także prawicowi twórcy.

Po tej części dyskusji około stuosobowa publiczność miała okazję zobaczyć około dziesięciu krótkich, kilku- , maksymalnie kilkunastominutowych filmów dokumentalnych Tomáša Rafy. Większość z nich to pozbawione komentarza relacje z demonstracji zarówno narodowców, jak i środowisk wolnościowych w Polsce, Niemczech, na Węgrzech i Słowacji. Po projekcji w dyskusji ze słowackim filmowcem w roli głównej największy odzew wzbudziła jednak ta część filmów, w której przedstawiano konflikt między „białymi” i „romskimi” Słowakami oraz sprawę budowy muru segregacyjnego, zwanego oficjalnie „sportowym murem”. Rafa podzielił się z widzami swoimi doświadczeniami z pracy nad filmami, realizacji projektów artystycznych w ramach programu „Art Covers Politics” . Opowiadał o trudnościach w kontaktach z Romami, lecz także – zupełnie innych – w negocjacjach z lokalnymi władzami.

Ostatnia część dyskusji dotyczyła sposobów, w jakie artyści i intelektualiści powinni angażować się w realizację celów społecznych. Nie wszyscy zgadzali się z tym, że demonstracje uliczne są najbardziej pożądaną formą walki politycznej. Wskazywano na działalność artystyczną i pracę u podstaw w najbardziej zaniedbanych społecznie środowiskach jako te formy działalności, które mogą dać pozytywne, inkluzywne efekty. Spotkanie zakończyło się po godzinie 21-ej projekcją filmu zaprezentowanego przez BWA Dizajn.

Jarosław Klebaniuk

Fot. Jarosław Klebaniuk

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Wrocław: Dyskusja w BWA Dizajn o roli artystów w polityce

lewica.pl w telefonie

24 listopada: