Mateusz Ihnatowicz - Polski coming out za pontyfikatu Franciszka

Nakładem Wydawnictwa Krytyka Polityczna ukazała się kolejna książka dotycząca chrześcijaństwa. Mowa o pracy Krzysztofa Charamsy Kamień węgielny. Mój bunt przeciw hipokryzji Kościoła (Warszawa 2017). Dotychczas wydawnictwo opublikowało między innymi takie pozycje, jak Bracia Polscy. Przewodnik Krytyki Politycznej (Warszawa 2012), Zuzanny Radzik Kościół Kobiet (Warszawa 2015) oraz Marty Abramowicz Zakonnice odchodzą po cichu (Warszawa 2016). Patronat nad książką Charamsy objął serwis internetowy „Wirtualna Polska” (WP, tył okładki książki). Wcześniej tematyką homoseksualną i problemem seksualności w Kościele rzymskokatolickim w Polsce zajmował się wielokrotnie między innymi jezuita o. Józef Augustyn SI [1].

Krzysztof Charmasa (ur. 1972) był bardzo ważną osobą w Kościele rzymskokatolickim. Pracował w Kongregacji Nauki Wiary, sekretarzował Międzynarodowej Komisji Teologicznej oraz był wykładowcą na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim oraz Papieskim Ateneum Regina Apostolorum w Rzymie (tył okładki książki). Jego książka została początkowo wydana po włosku w 2016 roku pod tytułem La prima pietra. Io, prete gay, e la mia ribellione all’ipocrisia della Chiesa przez Riazzoli Libri S.p. A Milan. W Polsce zrecenzował ją między innymi Łukasz Karpiela na portalu „Polonia Christiana” 24, który napisał, że: „[...] ostatecznie przekona wszystkich niedowiarków, że dotyczące homoherezji diagnozy stawiane przez ks. prof. Dariusza Oko są prawdziwe!” [2].

Okładkę książki zdobi postać uśmiechniętego Krzysztofa Charamsy w koloratce. Taki zabieg może sugerować, że autor nadal jest księdzem, a tym samym wprowadzać w błąd potencjalnego czytelnika [3]. Wytłumaczenie dla takiej okładki można odnaleźć na kartach książki, gdzie autor pisze: „Jestem dumny, że jestem dobrym księdzem gejem” (s. 91).

Tytuł książki wyraźnie nawiązuje do wersetów z Biblii. Być może autorowi chodziło o fragment mowy Apostołów Piotra i Jana przed Sanhedrynem w Dziejach Apostolskich: „On jest kamieniem, odrzuconym przez was budujących, tym, który stał się głowicą węgła” (Dz 4, 11). Trudno to ocenić, gdyż autor tego nie tłumaczy.

Książka składa się z trzech części („Część pierwsza: Spotkanie”, „Część druga: Piękna i bestia”, „Część trzecia: Przebudzenia” oraz „Post scriptum”), zawiera również Indeks oraz przypisy odnoszące się do literatury w języku polskim, angielskim, francuskim, włoskim i niemieckim. Ma ona charakter autobiografii (s. 25-192) z elementami manifestu homoseksualnego (s. 281-305). Książka nie ujawnia żadnych pikantnych i sensacyjnych szczegółów z życia seksualnego duchowieństwa katolickiego ani nie odsłania tajemnic „lobby homoseksualnego” istniejącego rzekomo w Kościele katolickim [4]. Publikacja dostarcza nam także informacji na temat kultury środowisk LGBTIQ [5] (s. 213-238), choć nie zawiera dat ani nazwisk. Bardzo często odwołuje się do literatury pięknej, filmów, poezji i przedstawień teatralnych oraz opracowań na temat seksualności.

Krzysztof Charamsa przedstawia się nam jako wrażliwy człowiek, który od początku swego życia miał problem ze swoją seksualnością - przez całe lata musiał ją tłumić i zwalczać: „Byłem katolickim mistrzem w ukrywaniu mojej homoseksualności przed samym sobą – byłem jednym z najbardziej zaangażowanych i gorliwych uczniów, wykraczając nawet poza granice zdrowego rozsądku i talentu, i doprowadziłem do perfekcji zdolność niedopuszczania do głosu swojej oczywistej osobowości” (s. 79); „Jako homoseksualista, musiałem się osłonić, ukryć się za murem, co oznaczało dla mnie jednoznacznie wybór drogi naukowej. Tak jak w przypadku Narcyza” (s. 111); „Tak rozpoczął się mój wielki dramat: istotną częścią mnie była wiara, która prowadziła mnie w kierunku zaangażowania się w Kościele; inną częścią, równie istotną, była homoseksualność, zaciekle przez duchowieństwo negowana” (s. 60); „Nie zostałem księdzem z wyrachowania” (s. 87); „Poświęciłem swoje życie Kościołowi z powodu silnego poczucia duchowości, powszechnego wśród wielu gejów” (s. 87).

Autor nadal uważa się za osobę wierzącą: „Czuję się powołany przez Boga” (s. 65); „W moim życiu wygrał Bóg. Bóg je stworzył i nigdy nie zostawił mnie samego. Dziś jest ze mną. Czuję się bardziej wierzący niż kiedykolwiek” (s. 259); „[...] nie odrzucam Boga” (s. 260-261); „Bóg zwyciężył. Zwycięża. Zwycięży – otworzy Kościołowi katolickiemu oczy, tak samo jak uczynił z innymi chrześcijańskimi wyznaniami (to element łączący naszą chrześcijańską historię – wyznaniom niekatolickim zawsze wcześniej udaje się zrozumieć rzeczywistość!)” (s. 260).

Dzięki książce poznajemy poszczególne etapy życia Krzysztofa Charamy aż do momentu, gdy dokonał coming outu. Dowiadujemy się, że urodził się w Gdyni (s. 47), że pochodził z rozbitej rodziny: „Mój ojciec odszedł od nas w tym samym dniu, w którym, po maturze, wstąpiłem do seminarium, żeby zostać księdzem [...]. Podczas rozwodu mama nie zdecydowała się na żadną obronę i nie walczyła o poszanowanie praw swoich i dzieci” (s. 28-29), że studiował w trzech katolickich seminariach duchownych: „[...] pierwsze w Polsce, drugie w Szwajcarii, aż w końcu trzecie w Rzymie, w którym jednak to ja zajmowałem pozycję przełożonego” (s. 71), że pracował w watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary w Rzymie (s. 119-150): „Spędziłem ponad dwanaście lat w tej sympatycznej, chaotycznej, katolickiej filii KGB” (s. 137); „W kongregacji pracowałem dużo, dlatego zostałem mianowany również sekretarzem międzynarodowej komisji teologicznej, która powinna zrzeszać sam kwiat teologów katolickich” (s. 243) oraz na dwóch katolickich uniwersytetach w Rzymie: „Pierwszy był nową rzymską uczelnią założoną przez Legionistów Chrystusa” (s. 152); „Drugi uniwersytet, na którym uczyłem, Papieski Uniwersytet Gregoriański, jest najstarszą uczelnią papieską w Rzymie, a także szkołą, w której obroniłem własny doktorat” (s. 153).

Biograficzna opowieść jest przemieszana z analizą stosunku Kościoła katolickiego do homoseksualizmu oraz opiniami autora na temat duchowieństwa katolickiego (np. s. 99-109, 177-193). Autor wspomina także o katastrofie prezydenckiego samolotu w Smoleńsku w 2010 roku (s. 53-54) i dążeń niepodległościowych Katalonii (s. 216-218, „Podziwiam Katalończyków”, s. 217).

Książkę dobrze się czyta, jest napisana sprawnie i łatwa w odbiorze. Dzięki niej można zapoznać się ze sposobem myślenia i odczuwania homoseksualnego duchownego katolickiego.

Krzysztof Charamsa, Kamień węgielny. Mój bunt przeciw hipokryzji Kościoła, przełożyła Aleksandra Lasota-Sîrghi, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017, ss. 320.

Przypisy:

[1] Zob. np. J. Augustyn, Homoseksualizm, „Przegląd Powszechny” 12 (1994), s. 268; tenże, Integracja seksualna. Przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, Kraków 1993, s. 264-265; tenże, Zjawisko homoseksualizmu a wychowanie do życia kapłańskiego i zakonnego, w: Kościół wobec homoseksualizmu, pod red. T. Huka, Warszawa 1996, s. 33-75; tenże, Homoseksualizm w przeszłości i dzisiaj, w: Ku dojrzałej ludzkiej miłości, pod red. J. Augustyna, Kraków 1996, s. 5-24; tenże, Homoseksualizm a miłość, Kraków 1997; tenże, Homoseksualizm, w: Sztuka relacji międzyludzkich. Miłość, małżeństwo, rodzina, pod red. J. Augustyna SJ, Kraków 2014, s. 551-560; Homoseksualizm a wolność. Z Józefem Augustynem rozmawia Jan Grosfeld, „Tygodnik Powszechny”, 06.04.1997; Homoseksualizm nie rodzi się w Kościele. Rozmowa z Józefem Augustynem, „Rzeczpospolita”, 27.02.2002.
[2] Zob. Ł. Karpiel, Krzysztof Charamsa. „Kamień węgielny” polskiej homoherezji, http://www.pch24.pl/krzysztof-charamsa--kamien-wegielny-polskiej-homoherezji,52123,i.html (dostęp: 19.12.2017).
[3] W Komunikacie w sprawie ks. Krzysztofa Charamsy zamieszczonym na stronie internetowej Diecezji Pelplińskiej z dnia 21 października 2015 roku, podpisanym przez ks. dra Ireneusza Smaglińskiego, Rzecznika Biskupa Pelpińskiego, czytamy, że: „[...] biskup Pelpliński zgodnie z normami Kodeksu Prawa Kanonicznego, z dniem 17 października 2015 roku, nałożył na ks. Krzysztofa Charamsę karę suspensy, zakazując wykonywania wszystkich aktów władzy święceń oraz noszenia stroju duchownego”. Zob. ks. dr I. Smagliński, Komunikat w sprawie ks. Krzysztofa Charamsy, http://www.diecezja-pelplin.pl/diecezja/komunikaty/1270-komunikat-w-sprawie-ks-krzysztofa-charamsy (dostęp: 19.12.2017).
[4] O istnieniu takiego "lobby" wspominał przed laty ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Zob. ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Chodzi mi tylko o prawdę. Rozmawia Tomasz P. Terlikowski, Warszawa 2012, s. 114-119.
[5] Akronim LGBT (lesbians, gays, bisexuals, transgenders) oznacza lesbijki, gejów, biseksualistów oraz osoby transgenderyczne. „Termin powstał w latach 60. XX w., do powszechnego użytku został wprowadzony w latach 90.”. Zob. R. J. Tritt, Wprowadzenie w tematykę LGBT – Aparat pojęciowy, wybrane fakty historyczne i ewolucja myślenia w dobie HIV/AIDS – Nadzieje i Wyzwania, „Annales Academiae Medicae Stetinensis. Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 56, 3 (2010), s. 127. Dalsze skróty to: I oznacza interseksualny (intersex), zaś Q dziwaczny, dziwny (queer) lub pytający (questioning). Zob. LGBTIQ ... What does it mean?, http://www.uqu.com.au/blog-view/what-does-lgbtiq-mean-29 (dostęp: 24.12.2017).

Mateusz Ihnatowicz – ur. 1984, doktor nauk humanistycznych, historyk dziejów najnowszych Polski, archiwista. Od 2016 r. specjalista ds. naukowych i edukacji w Muzeum Piaśnickim w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie. 27 lipca 2015 r. obronił pracę doktorską pt. Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989) (Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2015). Publikował artykuły oraz recenzje w czasopismach: „Universitas Gedanensis”, „Almanach Historyczny”, „Studia Gdańskie”, „Roczniki Teologiczne”, „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”. W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje chrześcijaństwa, zakon jezuitów, nowe ruchy religijne, dzieje ideologii totalitarnych (faszyzm, narodowy socjalizm, komunizm), historia filozofii, historia muzyki oraz klasycy myśli humanistycznej.

Mateusz Ihnatowicz

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Mateusz Ihnatowicz: Polski coming out za pontyfikatu Franciszka

lewica.pl w telefonie

21 listopada: