UNPD - Raport o rozwoju społecznym (akt.)

Dla wyeliminowania skrajnego ubóstwa niezbędne jest zwiększenie pomocy, reforma handlu poprawiająca położenie biednych oraz długofalowe budowanie pokoju. Przed przyszłotygodniowym Światowym Szczytem ONZ światowym przywódcom przedstawiono nowy Raport UNDP o Rozwoju Społecznym. W tegorocznym Wskaźniku Rozwoju Społecznego Polska znalazła się na 36. pozycji, jedno miejsce wyżej w porównaniu z Raportem 2004. Na pierwszym miejscu, podobnie jak przez pięć ostatnich lat, znalazła się na Norwegia.

Zgodnie z raportem co 3,5 sekundy w najuboższych krajach umiera z głodu człowiek. Do 2015 roku głód zabije przynajmniej 41 mln dzieci, przybędzie 380 mln ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie.

Uniknięcie tej katastrofy będzie możliwe jeśli zostaną zrealizowane „Milenijne cele rozwoju”. Jednak w tym roku kwota przeznaczona na pomoc rozwojową jest o połowę za niska, ażeby „Cele milenijne” mogły zostać zrealizowane. Zdaniem ekspertów Organizacji wystarczy wydać dodatkowe 300 mld dol. w ciągu dziesięciu lat, żeby wydostać ubogich ze skrajnej nędzy. Aby wszyscy ludzie na Ziemi mieli dostęp do wody pitnej wystarczy zainwestować 7 mld dol. w ciągu dziesięciu lat - tyle ile Europejczycy wydają co roku na perfumy.

Na podstawie najnowszych danych krajowych Raport wykazuje, że wprawdzie pod względem rozwoju społecznego obserwuje się pewną poprawę, ale jest ona zbyt powolna, aby się udało zrealizować Milenijne Cele Rozwoju. Raport wskazuje, że: 130 mln ludzi wydźwigniętych ze skrajnego ubóstwa, ale nadal 2,5 mld ludzi żyje za mniej niż 2 dolary dziennie; w latach 90-tych spadło tempo ograniczania ubóstwa, śmiertelność wśród dzieci zmalała o 2 mln przypadków rocznie, ale 10 mln dzieci umiera co roku z przyczyn, którym można zapobiec, liczba dzieci pobierających naukę w szkołach wzrosła o 30 milionów, ale 115 mln dzieci wciąż nie uczęszcza do szkół, 1,2 mld ludzi uzyskało dostęp do czystej wody pitnej, ale ponad miliard ludzi nadal nie ma dostępu do wody nadającej się do bezpiecznego użytku, a 2,6 miliarda ludzi nie może korzystać z urządzeń sanitarnych.

Raport zwraca uwagę, że pięćdziesiąt krajów zamieszkałych ogółem przez 900 mln ludzi zalega z realizacją co najmniej jednego spośród Celów. Dwadzieścia cztery z tych państw leżą w Afryce Subsaharyjskiej. 65 innych krajów o łącznej populacji sięgającej 1,2 mld stoi w obliczu zagrożenia, że nie zrealizują co najmniej jednego z Celów nawet po roku 2040. Innymi słowy, mogą one nie osiągnąć celu przez okres całego pokolenia.

Cel dotyczący ograniczania ubóstwa: W 2015 r., przy zachowaniu istniejących tendencji, na świecie może być 827 mln ludzi żyjących w skrajnej nędzy, a więc o 380 mln ludzi więcej niż gdyby zrealizowano uzgodniony cel międzynarodowy. Dalsze 1,7 mld ludzi może musieć się utrzymywać za mniej niż 2 USD dziennie.

Cel dotyczący trzykrotnego zmniejszenia śmiertelności dzieci: Przy zachowaniu obecnych tendencji, cel dotyczący zmniejszenia śmiertelności dzieci w wieku poniżej 5 lat może być osiągnięty dopiero w roku 2045 zamiast 2015, a więc 30 lat później. W ciągu najbliższego dziesięciolecia skumulowany koszt społeczny niezrealizowania tego celu przełożyłby się na śmierć dodatkowych 41 mln dzieci.

Cel dotyczący powszechnego dostępu do wykształcenia podstawowego: W 2015 roku 47 mln dzieci może nadal nie mieć dostępu do szkoły, 19 mln to dzieci z krajów Afryki Subsaharyjskiej.

Cel dotyczący poprawy dostępu do czystej wody i urządzeń sanitarnych: Przy obecnych tendencjach, zamiast obniżenia o połowę miliardowej rzeszy ludzi nie mogących korzystać z czystej wody pitnej, w 2015 r. na świecie do zrealizowania tego celu będzie brakowało jeszcze 210 mln ludzi. Ponad 2 mld ludzi, głównie w Afryce Subsaharyjskiej, nadal nie będzie wtedy mogło korzystać z odpowiednich urządzeń sanitarnych.

Raport o Rozwoju Społecznym 2005 argumentuje, że skrajne nierówności stanowią hamulec postępu na drodze ku realizacji Milenijnych Celów Rozwoju i szerszych celów rozwoju społecznego. Raport zwraca uwagę na skalę międzynarodowego podziału bogactw: na najbiedniejsze 40% ludności świata, tzn. na 2,5 mld ludzi żyjących za mniej niż 2 dolary dziennie, przypada zaledwie 5% całego dochodu światowego. Zespół autorów Raportu o Rozwoju Społecznym argumentuje, że nierówności wewnątrz krajów również osłabiają związek pomiędzy wzrostem gospodarczym a redukcją ubóstwa oraz że w społeczeństwach o dużym stopniu nierówności wzrost gospodarczy może mieć niewielki wpływ na poziom ubóstwa.

Raport uwypukla też związek pomiędzy nierównościami opartymi na dochodach, podziałach pomiędzy miasto i wieś, względach etnicznych, oraz płci. W Indiach umieralność wśród dzieci w wieku od roku do pięciu lat jest w przypadku dziewczynek wyższa o 50% niż w przypadku chłopców. Wraz z nierównościami pomiędzy stanami, to zróżnicowanie zależne od płci jest jedną z głównych przeszkód, które trzeba przezwyciężyć w Indiach, aby przełożyć sukces ekonomiczny na rozwój społeczny.

Według Raportu, Afryka Subsaharyjska, pomimo pewnych zysków z eksportu, jest coraz bardziej marginalizowana na światowym rynku. Obecnie na ten region zamieszkały przez 689 mln ludzi przypada mniejszy udział w eksporcie światowym niż na Belgię z jej ludnością liczącą zaledwie 10 milionów mieszkańców.

Raport potępia zjawisko określone w nim jako tzw. „wynaturzone opodatkowanie”, przejawiające się w tym, że najbiedniejsze kraje świata napotykają na najwyższe taryfy celne w krajach bogatych, i bada wpływ praktykowanego przez bogate wysoko uprzemysłowione państwa protekcjonizmu, a zwłaszcza subsydiowania rolnictwa, na kraje biedne. Według szacunków Raportu, efekty poczynań protekcjonistycznych i subsydiów w krajach bogatych kosztują kraje biedne prawie 72 mld dolarów rocznie, a więc tyle samo, ile wyniosła Oficjalna Pomoc Rozwojowa w roku 2003.

Raport UNDP o Rozwoju Społecznym 2005 analizuje też konflikty zbrojne jako niezwykle ważny problem uniemożliwiający rozwój. Ogromna większość krajów zaliczanych do „niskiej” kategorii rozwoju społecznego, a mianowicie 22 spośród 32, doświadczyła brutalnych konfliktów od 1990 r. Raport podkreśla zasadnicze znaczenie zapobiegania konfliktom dla eliminowania skrajnego ubóstwa.

Raport wykazuje, że w porównaniu z 1990 r. w 18 krajach, zamieszkałych łącznie przez 460 mln ludzi, spadł Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI), który stanowi kompendium głównych wskaźników, takich jak dochód, przeciętna długość życia i wykształcenie. Wśród tych 18 krajów 12 znajduje się w Afryce Subsaharyjskiej. Pozostałe sześć krajów należy do Wspólnoty Niepodległych Państw.

Najbardziej dotkniętym regionem była Afryka Południowa, głównie wskutek pandemii HIV/AIDS. Na skali Wskaźnika Rozwoju Społecznego Południowa Afryka spadła o 35 miejsc, Zimbabwe o 23 miejsca, a Botswana o 21 miejsc. Wśród krajów WNP Tadżykistan spadł o 21 miejsc, Ukraina o 17 miejsc, a Federacja Rosyjska o 15 miejsc.

Piotr Szumlewicz
Bartosz Machalica

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

UNPD: Raport o rozwoju społecznym (akt.)

lewica.pl w telefonie

24 listopada: