RGB - Polska jak Mongolia

RGB: Polska jak Mongolia

[2005-10-21 22:33:00]

Polska uplasowała się na 53 (na 167) pozycji dorocznego światowego "Rankingu Wolności Prasy", przygotowanego przez międzynarodową organizację dziennikarską Reporterzy bez Granic. To najgorsza lokata spośród wszystkich państw UE. Ex aequo na tym samym miejscu znalazły się Mongolia i północny Cypr (turecki).

Na czele rankingu, podobnie jak w roku 2004, są kraje północnej części Europy (Dania, Finlandia, Irlandia, Islandia, Norwegia, Holandia). Na innych kontynentach pozytywnie wyróżniają się Nowa Zelandia (12), Trynidad i Tobago (12), Benin (25) i Korea Południowa (34). Ranking zamykają Turkmenistan, Erytrea i Korea Północna, gdzie nie istnieje prywatna prasa, a dziennikarze oficjalnych mediów przekazują jedynie państwową propagandę. Niewiele lepiej wypadły Chiny i Kuba.

Pozycja Polski obniżyła się o 21 miejsc w stosunku do roku 2004. RBG bardzo krytycznie ustosunkowali się do skazania przez sąd I instancji na karę grzywny Jerzego Urbana za znieważenie papieża Jana Pawła II w opublikowanym w 2002 roku felietonie pt.: "Obwoźne sado-maso". Głównym problemem jest jednak głębokie niezrozumienie przez polski wymiar sprawiedliwości europejskich standardów prawnych w kwestii wolności wyrażania opinii i wynikające stąd nadużycia sądowe oraz oburzające próby pogwałcenia przez władze ochrony tajemnicy dziennikarskiej (np. sprawa zajęcia twardego dysku z komputera dziennikarza śledczego tygodnika "Nie", który nie chciał ujawnić źródeł swoich informacji). Według nieoficjalnych komentarzy wpływ na ocenę Polski miał też sposób, w jaki traktowano dziennikarza polskich Indymediów podczas policyjnego zatrzymania w maju 2005 r.

Wyraźnie lepiej, choć wciąż źle, oceniona została Ukraina (112). Jej nowe miejsce w rankingu jest o 26 lepsze od zeszłorocznego. Nie zmieniła się natomiast zasadniczo pozycja Rosji (138, awans o 2) i Białorusi (152, spadek o 8). Do czołówki należą inni nasi sąsiedzi (najniżej z nich sklasyfikowana Litwa jest na 21 miejscu).

W 2005 r. poziom wolności prasy wyraźnie pogorszył się w kilku zachodnich demokracjach. Stany Zjednoczone (44) spadły o ponad dwadzieścia miejsc, głównie z powodu uwięzienia reporterki New York Times Judith Miller. Również Kanada (21) straciła kilka miejsc, ze względu na decyzje osłabiające tajemnicę dziennikarską. Cofnęła się też Francja (30). Powód: rewizje w redakcjach, zatrzymania dziennikarzy i wprowadzenie do prawa nowych wykroczeń prasowych.

Bardzo źle wygląda wolność słowa na Bliskim Wschodzie. Najlepiej sklasyfikowanym państwem z tego regionu jest Izrael (47), który jednak stracił kilka pozycji z powodu nadużyć wobec dziennikarzy popełnionych przez wojsko na terytoriach okupowanych. Znacznie gorsze warunki pracy dziennikarzy panują w państwach arabskich. Liban (108), tradycyjny lider świata arabskiego w dziedzinie wolności prasy, stracił ponad 50 pozycji głównie wskutek zamordowania w czerwcu br. Samira Kassira, dawnego lidera tamtejszych komunistów. Najniżej z tego regionu oceniony został Iran (164), gdzie 7 dziennikarzy siedzi w więzieniach, a 4 kolejnych może tam w każdej chwili wrócić.

Irak (157) spadło o kilka pozycji z powodu coraz poważniejszego braku bezpieczeństwa dziennikarzy. Co najmniej 24 pracowników mediów zginęło w tym kraju od początku 2005, co sprawia, że tamtejszy konflikt jest dla prasy najbardziej morderczy od czasów II wojny światowej: w sumie od początku wojny w marcu 2003 śmierć poniosło 72 dziennikarzy i współpracowników mediów.

Osobno sklasyfikowana zostały Stany Zjednoczone w Iraku (137). Amerykańska armia, podobnie jak w latach 2003 i 2004, jest winna niezwykle poważnych pogwałceń wolności prasy. Nie mniej niż 6 dziennikarzy siedzi w więzieniu Abu Ghraib bez żadnego uzasadnienia - nie mogą ich odwiedzić ani ich adwokaci, ani rodziny, ani pracodawcy (np. Reuters). Czterech dziennikarzy zostało zabitych przez wojsko Stanów Zjednoczonych między wrześniem 2004 a wrześniem 2005.

Raport wykazuje, że całkiem dobra może być kondycja prasy w państwach, które niedawno uzyskały niepodległość. Obala też opinię popularną wśród przywódców wielu ubogich państw, jakoby niski poziom rozwoju gospodarczego z definicji uniemożliwiał demokratyzację i poszanowanie praw człowieka.

Marek Tobolewski

Reporterzy bez Granic (Reporters sans frontieres, Reporters without Borders) to międzynarodowa organizacja dziennikarska, która broni uwięzionych dziennikarzy i wolności prasy na świecie. RGB ma 9 sekcji narodowych oraz korespondentów w ponad stu krajach. Raport w sprawie naszego kraju opiera na monitoringu i analizie sytuacji dziennikarzy w całej Polsce. Przykłady opublikowane w raporcie zostały zebrane przez pracującego w Polsce korespondenta organizacji.

Raport za przesadzony uważają prezesi Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich Krystyna Mokrosińska i Stowarzyszenia Gazet Lokalnych Dominik Księski. Mokrosińska uznała, że wcale nie jest tak źle z tą wolnością prasy w Polsce. - O czym chcemy, to piszemy, a ten, kto się z tym nie zgadza, może nas pozwać do sądu - powiedział z kolei Księski.

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Przemysław Wielgosz: Gaza to także nasza sprawa

Slavoj Žižek: Czynią pustynię, nazywając to pokojem

Piotr Ikonowicz: Brunatny gniew ludu

Dariusz Zalega: Kibole jako sól ziemi? Lud pilnie poszukiwany

Xawier Woliński: Koszty obrony nie mogą być przerzucane na najbiedniejszych

Tomasz S. Markiewka: A gdyby tak wyrównać szanse w edukacji?

RGB: Polska jak Mongolia

lewica.pl w telefonie

9 października: