No więc Razem teraz faktycznie jest już osobno. Połowa parlamentarzystek wyszła z partii. Oświadczenie w tej sprawie opublikowała Magdalena...
Na początku lat 60. Portugalia była ostatnim z wielkich kolonialnych imperiów, które opierało się falom dekolonizacji, a jej imperium obejmowało...
W niedzielę 22 września odbyły się wybory do parlamentu (landtagu) w niemieckim kraju związkowym Brandenburgia. Są to trzecie wybory do landtagów w...
Adolfo Sánchez Vázquez o moralności i polityce
Jak się powiada Adolfo Sánchez Vázquez, hiszpański filozof zesłany po wojnie domowej do Meksyku,...
Adam Jaśkow: Skąd znowu ten Brecht
Piotr Sadzik: Odebranie prawicy monopolu na śmiech to kwestia życia i śmierci
Dorota Jagoda Michalska: Władysław Hasior - dekolonializm, nowoczesność, historia
Jacenty Dędek: Miasto na miarę człowieka
Tomasz S. Markiewka: Nierówności po polsku - liczby już znamy, teraz przemówmy do wyo
Paweł Jędral: Diuna jak Palestyna
Agnieszka Wiśniewska: Kos. Bohater z podręcznika, który został ziomkiem
Galopujący Major: "1670" - serial, który może odmienić polską telewizję
Po pierwsze dowiadujemy się, że przy układaniu list wyborczych "Płeć nie ma nic do rzeczy". Gdyby nie miała, równie często można byłoby tam spotkać mężczyznę, jak kobietę, zarówno na pierwszym, jak i drugim miejscu. Skoro jest inaczej, to najlepsze świadectwo, że płeć jednak coś do rzeczy ma. Co konkretnie? Kluzik-Rostkowska nie wierzy w zapewnienia Polaków i Polek, że chętnie widzieliby więcej kobiet w parlamencie. Według autorki "Życie weryfikuje te badania bezlitośnie. Na warszawskiej liście PiS w ostatnich wyborach do Sejmu w pierwszej dziesiątce były cztery kobiety. Weszła tylko jedna - Małgorzata Gosiewska". Wszystko prawda, dodajmy więc, że właśnie Gosiewska znajdowała się najwyżej, na trzecim miejscu, pozostałe kobiety zajmowały kolejno czwarte, dziewiąte i dziesiąte miejsce. Czy to nie najlepsze świadectwo, że wyborcy chętnie głosują na kobiety pod warunkiem, że da im się taką szansę? Z miejsca dziewiątego czy dziesiątego mało kto dostaje się do Sejmu, dlatego właśnie tak ważne jest istnienie parytetów, które nie są żadnym "zaklętym słowem", ale zwyczajnym wyrównywaniem szans.
Kluzik-Rostkowska nie rozumie, skąd wzięło się przekonanie, że "lewica ma monopol na troskę o sprawy kobiet" i nawołuje: "Proszę mi wskazać, na czym ten monopol lewicy miałby polegać". Proszę bardzo, chętnie wskażę, na czym w polskich warunkach ten monopol polega, nawet biorąc pod uwagę, że SLD jest lewicą głównie z nazwy. Odpowiedź znajduje się w dalszej części wywodu, kiedy autorka pisze: "Szanuję swoje poprzedniczki na stanowisku pełnomocniczki ds. równego statusu kobiet i mężczyzn - Izabelę Jarugę-Nowacką i Magdalenę Środę". Szacunek dobra rzecz, ale warto przypomnieć, że Jaruga-Nowacka i Środa nie były poprzedniczkami Kluzik-Rostkowskiej w pełnym tego słowa znaczeniu, ich urząd został bowiem zlikwidowany przez PiS jako niepotrzebny. I właśnie w tej likwidacji najlepiej zawiera się stosunek polskiej prawicy do równouprawnienia. Stosunek czysto instrumentalny, skoro stworzono specjalne stanowisko ds. kobiet dla Nelly Rokity, kiedy stało się to politycznie korzystne dla PiS.
W całym tekście Joanna Kluzik-Rostkowska tworzy wizję Polski jako idyllicznej krainy, gdzie kobietom żyje się świetnie, często lepiej niż na Zachodzie, bo Polki są przedsiębiorcze i zaradne. Wiele w tym prawdy, szkoda jedynie, że swoją przedsiębiorczość muszą stosować w tak wielu dziedzinach życia, także tych najintymniejszych, choćby załatwiając sobie aborcję, dzięki jednej z najbardziej restrykcyjnych ustaw w Europie. Nic zresztą dziwnego, że wątek praw reprodukcyjnych nie pojawia się w artykule, bo wówczas optymistyczny wydźwięk całości musiał by ulec poważnemu zachwianiu.
Na dobrą sytuację Polek składa się według Kluzik-Rostkowskiej nie tylko ich obecne położenie, ale nawet prawodawstwo międzywojenne, a więc fakt, że do kodeksu karnego gwałt małżeński został wpisany już w 1934 roku. To się chwali, tylko o czym to właściwie świadczy? Jedynie o tym, że kiedyś Polska szybko wprowadzała prawo, które z czasem stawało się oczywistością w całej Europie, ale niestety dobrego prawa nie można zadekretować na wieki wieków. Dlatego fakt relatywnie szybkiego uzyskania prawa głosu wyborczego kobiet w Polsce (1918) nie przekłada się automatycznie na dzisiejsze obyczaje polityczne, nawet wiedza o tym wydarzeniu jest dość ograniczona. Gdyby była większa, być może Kluzik-Rostkowska nie miałaby wątpliwości, czy feminizm w Polsce istnieje. Wiedziałaby, że istniał już wtedy, a w podręcznikach historii wciąż brakuje nazwisk kobiet, które walczyły o prawa wyborcze bez ograniczenia płci.
Autorka apeluje o "wzajemny szacunek wobec siebie kobiet w polityce, bo to daje siłę". Warto by pamiętała o tym także sama Kluzik-Rostkowska, gdy szyderczo wzywa: "Wymieńcie, proszę, choć jedną szeroko znaną działaczkę Zielonych. Ja nie potrafię". Raczej nie ma się czym chwalić, tym bardziej, że współprzewodnicząca Zielonych 2004 – Magdalena Mosiewicz nie jest z pewnością mniej znana niż Grażyna Gęsicka przed nominacją na ministra rozwoju regionalnego. A właśnie Gęsicka wraz z Zytą Gilowską zostaje przedstawiona jako najlepsze świadectwo, że w polskiej polityce pełno jest kobiet, które trudno "wyobrazić sobie jako «paprotki»". Może i trudno, ale tylko dopóty, dopóki określenie "paprotki" rozumie się jako pewien typ zwiewnej kobiecości, dużo łatwiej, gdy uzmysłowimy sobie, że to określenie ma opisywać pewną zasadę, według której kobiety są jedynie dodatkiem do mężczyzn, kolejną ozdobą w ekipie lidera.
Patrząc na wymienione przez Kluzik-Rostkowską kobiety działające w polskiej polityce, widzimy wyjątkowo dobrze, że wciąż mamy do czynienia z "męskim klubem", o którym pisała Graff. Wejść do niego można tylko mając cechy, które kulturowo przypisuje się mężczyznom, a także przejmując ten system wartości stworzony przez mężczyzn i dla mężczyzn, gdzie istnieje bardzo ścisłe rozgraniczenie między tym, co jest poważnie i niepoważne. W tym dyskursie refundacja środków antykoncepcyjnych zawsze będzie czymś mniej ważnym niż lustracja albo zakup samolotów F-16. A kobiety pozostają na straconej pozycji, tym bardziej w rządzie, gdzie wszystko zależy od uzyskania aprobaty jednego mężczyzny. I nie ma większego znaczenia, czy kobiet akurat będzie dwie, cztery czy pięć. Szczególnie w partii, gdzie najlepszym sposobem znalezienia się w zarządzie jest strategia Jolanty Szczypińskiej – wykreowanie się na narzeczoną premiera.
"Męski klub" będzie istniał dopóki nie zmienią się reguły tej gry. A tymczasem wszystkie aktywne w polityce kobiety powinny pamiętać o karierach swoich poprzedniczek. Nie tylko tych sprzed kilkuset lat, które umożliwiły im obecność przestrzeni publicznej, ale także tych aktywnych zaledwie kilkanaście lat temu. Maria Smereczyńska, Olga Krzyżanowska, Barbara Labuda, Danuta Waniek – wszystkie one z pewnością nie były gorsze od swoich partyjnych kolegów. Tak się jednak składa, że oprócz wielu innych wad miały jeszcze tę jedną - były kobietami.
Krzysztof Tomasik
Tekst ukazał się na stronie "Krytyki Politycznej" (www.krytykapolityczna.pl).
Tekst Joanny Kluzik-Rostkowskiej możecie przeczytać tutaj.
Tekst Agnieszki Graff możecie przeczytać tutaj.
