Warszawa - Konferencja "Tąpnięcie neoliberalizmu"

Warszawa: Konferencja "Tąpnięcie neoliberalizmu"

[2008-10-26 19:59:39]

"Tąpnięcie neoliberalizmu. Jaki kapitalizm plajtuje?" - pod takim tytułem odbyła się 21 października w siedzibie Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego konferencja zorganizowana przez Stowarzyszenie "Warszawa w Europie".

Prowadzący spotkanie Leszek Lachowiecki, zaznaczył, że konferencja nie ma charakteru doraźnego, lecz poświęcona jest krytyce neoliberalizmu, który jako ideologia liczy sobie co najmniej 50 lat. Jej wyrazem były m.in. thatcheryzm i reganomika. W opini Lachowieckiego koncepcja ta miała uzasadniać nieuzasaniony zysk. Obecny kryzys oznacza koniec takiego sposobu myślenia.

Pierwszy z zaproszonych gości, Prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz wyraził pogląd, że u źródeł trwającego obecnie kryzysu ekonomicznego leży chciwość bankowców i złamanie przez nich podstawowych zasad etycznych. Było to, jego zdaniem, szczególnie widoczne w przypadku udzielania ludziom kredytów, kiedy wiadomo było, że nie będą oni w stanie ich spłacić (tak zwane kredyty ninja). Mówca podkreślał także błędy audytu oraz wadliwe działanie agencji raitingowych,co umożliwiło emisję przez banki wadliwych papierów wartościowych. Zdaniem prelegenta, by zapobiec kryzysom w przyszłości, powinien powstać światowy system monitoringu globalnych instytucji finansowych, wspierany przez podobne systemy regionalne. Jest to szczególnie istotne, gdyż kryzysy wywołane na rynkach finansowych mają dużo bardziej dotkliwe skutki niż kryzysy w sferze realnej (te pierwsze powodują spadek PKB średnio o 15 proc., drugie zaś jedynie o 3 proc.). Jednocześnie Prezes Pietraszkiewicz zaznaczył, że polski sektor bankowy nie jest zagrożony kryzysem, zaś depozyty indywidualne objętę są pełną gwarancją do kwoty 178 tys. złotych.

Drugi mówca, bankowiec i wiceminister w rządzie Leszka Millera i Marka Belki, Sergiusz Najar poświęcił swoje wystąpienie krytyce panującego do tej pory ładu korporacyjnego. Przez to pojęcie panelista opisał pewien model stosunków między akcjonariuszami, zarządem, menedżerami, pracownikami i interesariuszami korporacji. W sytemie tym brakowało mechanizmów nadzoru nad ryzykiem podejmowanym przez największe przedsiębiorstwa. Efektem deregulacji był nadmierny rozrost korporacji i – co za tym idzie – uzależnienie kondycji całej gospodarki od sytuacji kilku największych firm. W sektorze finansowym rozmyciu uległo rozróżnienie na inwestorów strategicznych, zainteresowanych długoterminowym wzrostem, i spekulantów, dążących do osiągnięcia szybkiego zysku. Banki zaczęły zajmować się ubezpieczeniami, a towarzystwa ubezpieczeniowe coraz częściej udzielały kredytów i grały na giełdzie. Struktura zarządzania w wielkich korporacjach stała się coraz mniej przejrzysta. Ceną za konsolidację instytucji finansowych była kumulacja ryzyka. Ostanie bankructwa wielkich banków są, zdaniem Najara, dowodem krachu dotychczasowego ładu korporacyjnego. Po nacjonalizacji banki będą musiały zmienić zasady funkcjonowania i próbować odzyskać utracone zaufanie.

Jako ostatni głos zabrał Piotr Kuczyński z firmy Xelion. Jego zdaniem z doktryny neoliberalnej do tej pory zakwestionowany został jedynie dogmat deregulacji rynków, podczas gdy inne elementy tej ideologii (prywatyzacja, monetaryzm, itp.) oczekują dopiero na gruntowną krytykę. Według Piotra Kuczyńskiego główną przyczyną kryzysu jest dominacja pustego pieniądza w gospodarce. W wyniku dokonanej w latach 80-tych deregulacji, na rynkach finansowych pojawiły się tak zwane derywaty(instrumenty pochodne), które stały się przedmiotem spekulacji funduszy inwestycyjnych. Doprowadziło to do powstania olbrzymiej bańki spekulacyjnej, której wartość szacuje się nawet na dziesięciokrotność rocznego dochodu całego świata. Zdaniem Kuczyńskiego leseferyzm doprowadził do sytuacji znanej z bajki o uczniu czarnoksiężnika, kiedy to nikt nie jest już w stanie zapanować nad raz uruchomionymi procesami.

W dyskusji podniesiono kwestię nierówności dochodowych i niewłaściwej dystrybucji bogactwa jako głębszych przyczyn trwającego kryzysu. Podsumowując spotkanie, Leszek Lachowiecki zwrócił uwagę na plaktat konferencji. Na rysunku przedstawiono nacjonalizację trustów jako lekarstwo na kryzys ekonomiczny lat trzydziestych. Lachowiecki wyraził nadzieję, że lewica zdoła znaleźć adekwatną odpowiedź również na obecny kryzys.

Maciej Kassner

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Warszawa: Konferencja "Tąpnięcie neoliberalizmu"

lewica.pl w telefonie

24 listopada: