Piotr Żuk - SLD nie ma pomysłu na przyszłość

Z dr. hab. Piotrem Żukiem, kierownikiem Zakładu Socjologii Stosunków Politycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, felietonistą "Przeglądu" rozmawia Przemysław Prekiel.

Panie doktorze, jak oceni Pan grudniową Konwencje SLD? Czy te piękne hasła liderzy SLD są w stanie urzeczywistnić? W przeszłości bywało z tym różnie...

Uważam, że ktoś kto interesuje się polityką nie spodziewał się jakiegoś przełomu na Konwencji SLD. Zanim ona się rozpoczęła nie planowano nawet w czasie jej trwania debaty programowej bądź ideowej. To spotkanie miało na celu tylko zatwierdzenie kandydata na prezydenta. A nawet to zadanie nie udało się przeprowadzić w sposób sprawny. Ponieważ główny przekaz jaki poszedł w mediach to powrót Leszka Millera i dawnych działaczy tej partii. Oraz przyśpiewki jakiegoś kretyna z mównicy - klimat trochę jak na kongresie dawnej Samoobrony. Był to raczej kiepski przekaz dla opinii publicznej. Przekaz, który pokazał, że w SLD nie ma w chwili obecnej kompletnie żadnego pomysłu na przyszłość oraz że przez minione 5 lat nie wypracowano żadnej koncepcji działania, żadnej nowej wizji, liderów i kadr.

Zaskoczył Pana powrót Leszka Millera? Uważanego przez wielu, za tego, który przyczynił się do upadku lewicy.

W Polsce nic mnie już nie zaskoczy. Tego typu zagrywka nic nie wnosi. Wydaje mi się, że sytuacja polityczna w Polsce jednak zmieniła się na tyle, że takie powroty starych partyjny wyjadaczy już nikogo za bardzo nie interesują poza samymi zainteresowanymi.

Więc co ma znaczyć to posunięcie? To ma być sygnał ku konsolidacji partii?

Nie wiem - należałoby zapytać o to liderów SLD. Uważam, że dla większości opinii publicznej było to niezrozumiałe i jedyne co ludzie mogli pomyśleć, to prosta myśl że liderzy SLD nie mają pomysłu na działalność oraz że lewica nie ma nowych ludzi.

W jakim więc kierunku zmierza SLD? Konwencja mogła potwierdzić, że w SLD wraca stare.

Nie ma takiego automatycznego powrotu do sytuacji sprzed kilku laty, ponieważ pewne rzeczy zmieniły się przez ten czas. Nic nie stoi w miejscu, również wiek dawnych liderów SLD. Generalnie jest to problem co dalej z tą partią - czy pod szyldem SLD może powstać coś nowego i wartościowego dla lewicy, czy też należy szukać zupełnie nowych organizacyjnie rozwiązań. Tyle, że jak na razie takie próby kończyły się zupełnym niepowodzeniem. Z drugiej strony SLD - bez względu czy ktoś uzna to za lewicę czy też nie - w obiegu publicznym Polakom kojarzy się z lewicą i funkcjonuje w świadomości ludzi w Polsce jako główna siła lewicy. Takie są fakty. A z faktami trudno polemizować. Jeżeli ludzie uznają jakieś zjawisko za realne, to ono naprawdę w ich świadomości funkcjonuje jako realne. Z trzeciej strony wydaje mi się, że ktoś kto traktuje działanie polityczne serio i myśli o odbudowie ruchu lewicowego w Polsce nie może jednak abstrahować od SLD - mam na myśli ten milion wyborców jaki pozostał, pewne zaplecze techniczne i finansowe oraz sporą grupę działaczy na poziomie lokalnym. Politykę nie robi się samymi wizjami - potrzebne są jeszcze środki do ich realizacji.

Grzegorz Napieralski mówił przed Konwencją, że szykuje dla wyborców niespodziankę - kandydata SLD na prezydenta - okazało się, że jest nim Jerzy Szmajdziński, o którym mówi się jako "ministrze wojny". To odpowiedni kandydat lewicy na prezydenta?

Ja pamiętam jak na początku lat 90-tych, w kręgach lewicy a przede wszystkim w środowiskach radykalnej lewicy, uważano, że urząd prezydencki jest niepotrzebny. Dziś na lewicy nikt już nawet nie prowadzi takich dyskusji. Wszyscy uznają ten urząd jako coś normalnego. Warto chyba jednak rozmawiać o tym czy urząd prezydenta z całą swoją świtą i dworem jest w ogóle w Polsce potrzebny. A jeśli chodzi o samych kandydatów to najlepiej ocenią ich wyborcy. SLD nie miał zbyt dużego wyboru kadrowego - oznacza to tylko że w ciągu 20 lat kręgi lewicy w Polsce nie wypracowały żadnych nowych ludzi, którzy byliby znani szerszej opinii publicznej. To świadczy o słabości i strasznym konserwatyzmie tego środowiska.

A kandydatura prof. Tomasza Nałęcza? Czy te głosy nie pójdą jednak na marne?

Nawiązując do Maksa Webera, klasyka myśli politycznej, uważam że nie jest sztuką mieć piękne wizje, być pięknoduchem i mówić, że ma się najlepsze rozwiązania dla ludzkości i że jest się najlepszym kandydatem do sprawowania urzędów. Podobnie nie jest sztuką być bezideowym pragmatykiem, elastycznym graczem, który stawia tylko na skuteczność i zdobycie władzy. Sztuką w polityce jest umiejętność realizacji swoich wizji politycznych w praktyce i łączenie swoich wartości ze skutecznością w działaniu. Jak na razie w Polsce zarówno na tzw. lewicy oficjalnej, jak i tej radykalnej obserwujemy samych generałów pozbawionych jednak armii. Nałęcz to kolejny taki generał. A może nawet kapral. Politycy w Polsce, w tym również jak się okazuje ci związani z lewicą, zajmują się przede wszystkim sami sobą, a nie sprawami jakimi żyją zwykli ludzie.

Zapytam więc jeszcze o przyszłość lewicy. Wokół jakich idei może ona się formować? Kwestie ekonomiczne powinny być ważniejsze od tych kulturowych, czy może odwrotnie?

Konsekwentnie powtarzam, że lewica powinna być aktywna zarówno w wymiarze kulturowym jak i w ekonomicznym. Nie da się oddzielać tych dwóch spraw. Rzeczywistość społeczna jest całościowa i nie można być lewicowym tylko albo w ekonomii albo tylko w kulturze. To prawicowcy tak dzielą życie społeczne. Prosty przykład: czy sprzeciw wobec represyjnej ustawy antyaborcyjnej to jest sprawa socjalno-ekonomiczna czy też światopoglądowa i kulturowa? Dla mnie walka o wolność kulturową łączy się z walką o równość społeczną. Obecna konserwatywno-klerykalna ustawa z jednej strony ogranicza wolność wyboru kobiety. Z drugiej strony jest szczególnie represyjna wobec kobiet z klas niższych, których nie stać na zabieg w prywatnym gabinecie czy za granicą. Nie da się oddzielić wolności kulturowej od emancypacji od przymusu ekonomicznego.

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Piotr Żuk: SLD nie ma pomysłu na przyszłość

Z dr. hab. Piotrem Żukiem, kierownikiem Zakładu Socjologii Stosunków Politycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, felietonistą "Przeglądu" rozmawia Przemysław Prekiel.

lewica.pl w telefonie

24 listopada: