Warszawa - Polityka mieszkaniowa z perspektywy lokatorskiej

W sobotę w siedzibie Stowarzyszenia Wolnego Słowa w Warszawie odbyła się zorganizowana przez Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów konferencja "Polityka mieszkaniowa w Warszawie z perspektywy lokatorskiej".

Podczas konferencji zaprezentowana została pierwsza część raportu przygotowanego w ramach projektu "Lokatorski monitoring warszawskiej polityki mieszkaniowej". Zajmujący się projektem Jakub Grzegorczyk oraz Katarzyna Rakowska zaprezentowali cztery rozdziały raportu, dotyczące potrzeb mieszkaniowych, polityki czynszowej miasta, reprywatyzacji i jej społecznych konsekwencji oraz eksmisji.

Na początku zaprezentowano dane dotyczące potrzeb mieszkaniowych. Z uzyskanych przez WSL informacji wynika, że w mieście maleje liczba mieszkań komunalnych, natomiast rośnie liczba lokali socjalnych. W ostatnich latach zmalała wprawdzie liczba osób oczekujących na lokale komunalne, jednak władze osiągnęły to poprzez wprowadzenie bardziej rygorystycznych kryteriów ich przyznawania. Według stanu na 31 grudnia 201 na mieszkanie komunalne oczekiwało 1377 rodzin, a na socjalne 3428.

Według miejskiego planu wybudowanymch miało zostać w latach 2007-2012 4174 lokali komunalnych, z czego 1259 w ramach TBSów, a 400 dzięki współpracy z partnerami prywatnymi. Zrealizowano z tego jednak jedynie 1590 mieszkań w 31 budynkach. TBSy stanowiły w ramach tego śladowo liczbę, natomiast współpraca z partnerami prywatnymi w ogóle nie była prowadzona. Inwestycje mieszkaniowe były prowadzone głównie w dzielnicach peryferyjnych.

Od roku 2008 utrzymuje się znaczący ubytek liczby mieszkań komunalnych. W roku 2011 ubyło ich najwięcej, czyli 3068. Oznacza to, że inwestycje nie równoważą sprzedaży mieszkań oraz reprywatyzacji.

Wobec tego twierdzenie rządzącej w warszawie PO, że nigdy nie budowano w mieście tylu mieszkań co za jej rządów jest tylko częściową prawdą, ponieważ nigdy nie reprywatyzowano tylu budynków.

W ramach monitoringu polityki czynszowej miasta przebadano jak kształtowały się czynsze w lokalach komunalnych i socjalnych. Po roku 2008 spłaszczono rozpiętość czynszów, równając je do dotąd najwyższych. Dzielnice wprowadziły również podział na strefy - centralną, z czynszem wyższym o 10%, miejską oraz peryferyjną z czynszem nizszym o 10%. Nie ma jasnych kryteriów według których zostało to dokonane. Obecnie czynsz komunalny bazowo wynosi 6,65 zł. Uchwała Rady Warszawy stanowi, że co roku musi on być podnoszony nie więcej niż o 10% wartości stawki. Oznacza to, że władzemogą w kolejnych latach podwyższać go dążąc do stawki komercyjnej.

W ramach nowych warunków czynszowych wprowadzono obniżki za brak instalacji czy inne niedogodności. Co ciekawe lokal wyłączony z eksploatacji w związku z decyzją nadzoru budowlanego objęto obniżką o 50%. Oznacza to, że dopuszcza się zamieszkiwanie lokatorów w mieszkaniach grożących np. katastrofą budowlaną.

Podwyżki czynszów spowodowały wzrost zadłużenia lokatorów. W niektórych dzielnicach takich jak Wola 29,2% gospodarstw ma zaległości w opłatach powyżej 1 miesiąca, w tym 19,5% powyżej 3 miesięcy. Ogółem w mieście 27,4% lokali jest zadłużonych.

Wnioski z raportu to postulat zniesienia strefy centralnej oraz zaniechania corocznych obligatoryjnych podwyżek czynszów, a także wprowadzenia mechanizmu uzależniającego czynsz od dochodu najemcy.

Trzecia część prezentacji dotyczyła reprywatyzacji i jej konsekwencji. Może ona doprowadzić do oddania prywatnym właścicielom niemal wszystkich gruntów będących przed 1939 rokiem w granicach Warszawy. Oznacza to między innymi wstrzymanie miejskich inwestycji. Obecnie złożonych jest bowiem aż 17 000 wniosków reprywatyzacyjnych. W roku 2011 byłym właścicielom, ich spadkobiercom, bądź ludziom skupującym roszczenia przekazano 550 budynków.

Podane zostały przykłady szykan wobec lokatorów reprywatyzowanych budynków takie jak próba włamania ze strony właściciela przy Nabielaka 9 czy rozebranie dachu przy ul. Schroegera.

Przekazywanie odbywa się na podstawie kontrowersyjnej interpretacji art. 678 Kodeksu cywilnego. Mówi on o zbyciu nieruchomości, natomiast reprywatyzacja nią nie jest.

Nadal nie ma ustawy reprywatyzacyjnej, która wstrzymałaby oddawanie budynków w naturze i wprowadziła odszkodowania w wysokości ułamkowej wartości odebranego mienia. Ustawa taka pozwoliłaby też na ograniczenie czasowe roszczeń wytznaczając termin do którego mogłyby być zgłaszane. Do tej pory pomimo zapewnień polityków nie pojawiły się nawet założenia ustawy.

Czwarta prezentacja została poświęcona eksmisjom. W latach 2008-2011 nastąpił wzrost liczby eksmisji z zasobu komunalnego z 137 do 607 rocznie. Najwięcej w Śródmieściu, na Pradze Pn. oraz na Mokotowie. Dodatkowym problemem jest naliczanie przez miasto tzw. czynszu odszkodowawczego osobom, którym wypowiedziano umowę najmu. W roku 2011 odszkodowania płaciło ok. 20% gospodarstw domowych zajmujących zasób komunalny. Ponad połowa eksmisji z mieszkań komunalnych jest dokonywana obecnie bez przyznania prawa do lokalu socjalnego.

WSL proponuje aby skuteczniej bronić praw lokatorów ratyfikowanie przez Polskę Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej, która zobowiązuje sygnatariuszy do popierania zapewnienia mieszkań o odpowiednim standardzie, zapobiegania bezdomności oraz wspierania osób nie mających dostatecznych środków materialnych przez uczynienie kosztów mieszkań dostępnymi dla nich. Ratyfikowanie ZEKS oznaczałoby również, że władze musiałyby składać raporty z jej przestrzegania.

"Lokatorski monitoring warszawskiej polityki mieszkaniowej" to trwający od zeszłego roku projekt prowadzony przez WSL przy wsparciu Fundacji Batorego. Dane pochodzą z rozesłanych do samorządów poszczególnych dzielnic ankiet oraz wniosków o dostęp do informacji publicznej.

Więcej na temat projektu na stronie:
http://www.monitoring.lokatorzy.pl

(fot. J.E.)

Piotr Ciszewski

Przemysław Wielgosz: Nasze priorytety

Petycja o podjęcie prac nad wprowadzeniem maksymalnych cen za m² nieruchomości

John Paul: Obudź się Lewico!

Tomasz S. Markiewka: Zielony Ład pogrąży "zwykłych ludzi"?

Artur Troost: Reakcjonizm architektoniczny - zawoalowana ofensywa skrajnej prawicy

Przemysław Wielgosz: Aksamitna rabacja?

Warszawa: Polityka mieszkaniowa z perspektywy lokatorskiej

lewica.pl w telefonie

13 maja: