Z Bogusławem Gorskim, przewodniczącym Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej rozmawia Przemysław Prekiel.

Czy partia jawnie antysystemowa ma jeszcze rację bytu?

Istniejący w Polsce system społeczno-ekonomiczny jest ze swej natury niesprawiedliwy. Bogactwo, które tworzy praca pracowników najemnych nie należy do nich. Dostają zapłatę, która z zasady ma mniejszą wartość niż ich praca, co powoduje dalszy łańcuch niesprawiedliwości istniejącego systemu. Z niesprawiedliwym systemem nie można się pogodzić, a więc wszyscy, którzy mają tą świadomość będą występować przeciw niemu.

Socjaliści mają propozycje jak zmieniać stosunki społeczno-polityczne aby jedni nie bogacili się na pracy innych. Dążenie do sprawiedliwości, szczególnie dążenie do sprawiedliwości ekonomicznej jest stałą potrzebą zwykłych ludzi. Dlatego partia, która krytykuje istniejące stosunki i ma propozycje zmian na lepsze jest nie tylko potrzebna, ale jest niezbędna.

Główna siła na lewicy to od lat SLD. Czy istnieje szansa aby ten stan się zmienił? A może współpraca to jedyna szansa?

Po 1989 roku siły polityczne skupione przy SdRP, a później przy SLD ogłosiły się reprezentantem ludzi pracy - lewicą. Uzyskiwały znaczne poparcie społeczne, sprawowały władzę w państwie, a i dzisiaj są znaczącą, parlamentarną siłą polityczną. Jednak na przestrzeni mijających 20 lat "transformacji ustrojowej" pozycja polityczna i zaufanie społeczne do tych sił politycznych bardzo zmalały. Niewielu ma przekonanie, że SLD jest reprezentantem ludzi pracy.

Dziś mamy taką sytuację, że SLD, "partia po przejściach", nie odbuduje już swojej pozycji politycznej sprzed kilku lat. Nie ma jednak innej partii, która w najbliższych miesiącach mogłaby wystąpić jako zorganizowana ogólnopolska partia lewicowa. Dlatego partie i organizacje lewicowe powinny szukać porozumienia programowego. Z porozumienia programowego może wynikać porozumienie wyborcze. PPS głosi zasadę: "Nie ma wroga na lewicy".

Toczy się w Polsce debata na temat rozmieszczenia elementów amerykańskiej tarczy rakietowej. Dlaczego partie lewicowe są jej przeciwne?

Ludzie nie chcą wojen. Dlatego lewica konsekwentnie dąży do rozwiązywania konfliktów na drodze dyplomatycznej. Szczególnie cyniczne są wojny imperialne, wojny o dominację silnych nad słabszymi.

Amerykańska baza antyrakietowa w Polsce ma zabezpieczać to supermocarstwo przed potencjalnym rosyjskim atakiem lub odwetem rakietowym. Stanowi wyzwanie dla Rosji i prowokuje do "adekwatnej odpowiedzi". Może nawet wywołać nową zimną wojnę. Jeśli w Polsce będą obce rakiety, to mogą je zniszczyć inne obce rakiety. Czy to jest Polakom potrzebne? Trzeba mieć bardzo dużo tupetu, aby twierdzić, że amerykańska tarcza antyrakietowa poprawi bezpieczeństwo Polski.

Proszę powiedzieć coś więcej o Kongresie Porozumienia Lewicy - czy ta inicjatywa jest jeszcze aktualna i jaki ma sens?

Rok temu, z inicjatywy czterech partii powstał Kongres Porozumienia Lewicy. KPL ma łączyć - na zasadach równości i partnerstwa - partie, organizacje społeczne i związki zawodowe, które dążą do sprawiedliwości społecznej. Jest to więc inicjatywa, która ma łączyć polską lewicę społeczną programowo i w działaniu.

Od wielu lat lewica społeczna jest rozproszona, nie występuje wspólnie i nie wyraża wspólnych dążeń. Tym samym ma mniejszą zdolność do społecznego oddziaływania. Na tak zwanej "scenie politycznej" lewica społeczna jest niemal niedostrzegana, jest zepchnięta na margines życia medialnego. KPL powinien i to zmienić. Tak więc KPL jest inicjatywą aktualną i ma istotny sens polityczny.

Socjalizm jako ustrój stał się w III RP, a zwłaszcza IV-ej synonimem zła, agentury, zdrady narodowej... Czym dziś w XXI wieku jest socjalizm?

Socjalizm jako ustrój zakłada wspólnotę interesów jakiejś społeczności i wspólną odpowiedzialność za los członków wspólnoty. Wymaga więzi społecznych, które są każdemu potrzebne i ma zapewnić przede wszystkim bezpieczny byt człowiekowi. Te idee, które określamy jako socjalizm, są starsze niż chrześcijaństwo, a zostały sformułowane jako alternatywa dla XIX-wiecznego kapitalizmu.

Kapitalizm w swej istocie się nie zmienił, ale rozwój cywilizacyjny sprawił, że w krajach europejskich już niewiele rodzin mieszka w piwnicznej izbie i głoduje na przednówku. Niesprawiedliwość, którą niesie współczesny kapitalizm, nie jest w Europie już tak drastycznie widoczna jak w XIX wieku. Ale ona zawsze będzie kapitalizmowi towarzyszyć.

Socjalizm był i pozostaje alternatywą dla kapitalizmu. W XX wieku ustrój socjalistyczny był budowany na drodze rewolucyjnych przemian, a więc mniejszą czy większą przemocą. Ten sposób okazał się zły. Wprowadzenie ustroju socjalistycznego musi wynikać ze świadomego wyboru ludzi, z ich świadomości społecznej.

Prawica, która od 20 lat preparuje świadomość społeczną i historyczną Polaków ma w tym zakresie niewątpliwe sukcesy. Skutecznie głosi nieprawdę. Dlatego socjalizm dla wielu stał się synonimem wszelkiego zła. PRL staje się czarną dziurą w naszej historii.

Niestety siły polityczne, które określają się jako lewica, nie broniły i nie bronią wartości moralnych i humanistycznych stanowiących fundament ideologii socjalistycznej. W efekcie wyrosło już całe pokolenie kształtowane w duchu egoizmu i indywidualizmu. Na szczęście i ci młodzi, i ci starsi - w większości - zachowują krytycyzm w ocenie rzeczywistości i "polityki historycznej" uprawianej przez prawicę.

W grudniu 2007 roku PPS obchodziła 115-tą rocznicę powstania, niestety - została ona przemilczana przez media.

Przypadająca w ubiegłym roku 115 rocznica powstania PPS była celowo przemilczana. Nie dziwi zachowanie prawicy. Nie dziwi zachowanie mediów, bo są instrumentem prawicy. Żal, że partie socjaldemokratyczne, posiadające reprezentację parlamentarną, nie skorzystały z okazji, aby sięgnąć do tradycji, która powinna być im bliska.

Czy PPS, partia z tak ogromną tradycją ma szanse na stałe wrócić na scenę polityczną? Jakie widzi Pan na to szanse?

PPS ma pełne szanse, aby na stałe wrócić na scenę polityczną. Powiem więcej: PPS powinna być główną partią polskiej lewicy - tak jak to jest w innych państwach europejskich, gdzie partie socjalistyczne są głównym politycznym reprezentantem ludzi pracy. Należy dodać, że partie polityczne w Polsce jeszcze się nie ukształtowały ani na prawicy ani na lewicy. PO i PiS nie mają założeń ideowych i politycznych, które by je istotnie różniły. Z kolei SLD i SdPl nie są partiami lewicy społecznej, a więc podstawowy elektorat - jakim jest klasa ludzi pracy najemnej - nie ma swojej partii.

Wiemy, że w sierpniu 1980 roku robotnicy wywiesili słynne hasło "Socjalizm tak, wypaczenia nie". Czym dla lewicy było powstanie "Solidarności"?

Powstanie "Solidarności" gwałtownie ujawniło główną słabość PRL jaką był brak więzi i zaufania, pomiędzy władzą i ludem - pomiędzy władzą i klasą robotniczą. Ujawniło, że klasa robotnicza nie jest zadowolona z działalności władzy, czyli z działalności partii i jest zdecydowana walczyć o swoją faktyczna podmiotowość. Tak było w sierpniu 1980 roku. Wówczas wisiało hasło "Socjalizm tak, wypaczenia nie". Później zaczęła się wielka polityka i robotnicy stali się narzędziem do obalenia ustroju, który zakładał, że robotnicy są klasą rządzącą.

Sierpień to również dwie inne rocznice. Jaki udział w powstaniu miała lewica i czy był to udział znaczący?

Trzeba przypomnieć, że działacze PPS byli czynnymi uczestnikami walki konspiracyjnej. Założyciel Służby Zwycięstwu Polski gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz był członkiem PPS. Jeden z przywódców PPS tow. Kazimierz Pużak był w 1944 roku Przewodniczącym Rady Jedności Narodowej - parlamentu Państwa Podziemnego. Wśród założycieli Służby Zwycięstwu Polski należy wymienić towarzyszy: Mieczysława Niedziałkowskiego, Zygmunta Zarembę, mec. Stanisława Dubois. PPS-owcy licznie uczestniczyli w konspiracji, brali udział w Powstaniu Warszawskim. Oddziały wojskowe PPS podporządkowane były Armii Krajowej. Z badań wynika, że w walkach Powstania Warszawskiego zginęło około 1000 członków PPS.

Udział socjalistów w walce z hitlerowskim okupantem to temat, który od dawna przez różne siły rządzące w Polsce, jest przemilczany. Opis wielu wydarzeń i faktów historycznych z udziałem PPS-owców, który dociera do społeczeństwa, został świadomie sfałszowany by wycierać z ludzkiej pamięci wszystko, co dobrze świadczy o socjalistach i ideologii socjalistycznej.

Przywódca PPS i twórca Legionów Józef Piłsudski "wysiadł na przystanku Niepodległość". Wraz z nim wielu PPS-owców legionistów. PPS zawsze - w przeszłości i dziś - łączy walkę o suwerenność państwową i narodową Polaków z walką o sprawiedliwość społeczną. Wojna w 1920 roku spowodowała zagrożenie dla istnienia państwa polskiego. Dlatego PPS wystąpiła przeciw temu zagrożeniu i nie mogła postąpić inaczej.

PPS w 1920 roku nie poparła Rewolucji Proletariackiej. Jak można odnieść się do tego faktu?

PPS była i jest partią internacjonalistyczną. Jednak PPS nie podzielała stanowiska komunistów, że rewolucja socjalna musi zrealizować się w wyniku krwawej i zbrojnej rewolucji. Przeciwnie, rewolucja socjalna miała nastąpić na drodze parlamentarnej. PPS opierała się na marksistowskiej analizie rzeczywistości ale odrzucała dyktaturę proletariatu. Dlatego PPS nie włączyła się w rewolucję bolszewicką, a w 1920 roku broniła polskiej państwowości.