No więc Razem teraz faktycznie jest już osobno. Połowa parlamentarzystek wyszła z partii. Oświadczenie w tej sprawie opublikowała Magdalena...
Na początku lat 60. Portugalia była ostatnim z wielkich kolonialnych imperiów, które opierało się falom dekolonizacji, a jej imperium obejmowało...
W niedzielę 22 września odbyły się wybory do parlamentu (landtagu) w niemieckim kraju związkowym Brandenburgia. Są to trzecie wybory do landtagów w...
Adolfo Sánchez Vázquez o moralności i polityce
Jak się powiada Adolfo Sánchez Vázquez, hiszpański filozof zesłany po wojnie domowej do Meksyku,...
Adam Jaśkow: Skąd znowu ten Brecht
Piotr Sadzik: Odebranie prawicy monopolu na śmiech to kwestia życia i śmierci
Dorota Jagoda Michalska: Władysław Hasior - dekolonializm, nowoczesność, historia
Jacenty Dędek: Miasto na miarę człowieka
Tomasz S. Markiewka: Nierówności po polsku - liczby już znamy, teraz przemówmy do wyo
Paweł Jędral: Diuna jak Palestyna
Agnieszka Wiśniewska: Kos. Bohater z podręcznika, który został ziomkiem
Galopujący Major: "1670" - serial, który może odmienić polską telewizję
Jeśli jest tak dobrze, to czemu jest tak źle? Dlaczego młodzi Polacy nie doceniają cudu gospodarczego premiera Tuska i ignorują zapewnienia ministra Rostowskiego o szybkim rozwoju gospodarczym? I zamiast wracać do Polski rządzonej przez PO, wybierają pogrążone w "kryzysie" Niemcy czy Anglię? Niemiecka recesja ma lepszy smak niż polski wzrost gospodarczy na poziomie 1,7% PKB?
Jak się okazuje, dobrobyt i szczęście ludzi trudno mierzyć wielkością produktu krajowego brutto. Wzrost PKB oznacza ni mniej, ni więcej, tylko ilość pieniędzy przechodzących z rąk do rąk w społeczeństwie. Czy samo wydawanie pieniędzy i wchodzenie w rynkowe relacje jest czymś dobrym? Z pewnością nie. Jak pokazuje Jonathan Rowe, pieniądze przepływają z rąk do rąk w dzisiejszych czasach w bardzo różnych sytuacjach: kiedy w wyniku wypadku samochodowego ktoś zostaje inwalidą, a samochód nadaje się tylko do kasacji; kiedy adwokaci podnoszą swoje gaże za przeprowadzenie sprawy rozwodowej; kiedy mieszkańcy smutnego kraju kupują wódkę, żeby uciec przed paskudną rzeczywistością, albo kiedy ludzie instalują w domach filtry wodne lub przestawiają się na wodę butelkowaną, bo ta cieknąca z ich kranów nie nadaje się już do picia. Jak zauważa Zygmunt Bauman, "we wszystkich podobnych przypadkach produkt narodowy rośnie, a rządzący politycy oraz ekonomiści zasiadający w radach i zespołach eksperckich nie posiadają się wprost z radości". Nie świadczy to jednak wcale o demokratyzacji społeczeństwa, dbałości o dobro publiczne czy też o większym szczęściu obywateli. Są kraje z bardzo wysokim PKB, gdzie istnieją jednocześnie olbrzymie obszary ubóstwa i straszna skala nierówności społecznych. Kiedy poziom wody w morzu się podnosi, to - wbrew dogmatom ekonomicznych liberałów - nie znaczy, że wszystkie statki, małe i duże, też będą się podnosić. Część małych łódek i nędznych pływających łupin może pójść na dno.
Dlatego przy ocenie dobrobytu społeczeństw coraz częściej zamiast suchych statystyk ekonomicznych bierze się pod uwagę wskaźniki oceniające jakość życia, np.: dostęp obywateli do służby zdrowia, długość życia ludzi, możliwość korzystania z dóbr kultury, odsetek osób w społeczeństwie żyjących poniżej minimum socjalnego, ogólny poziom wykształcenia społeczeństwa, możliwość przeprowadzania swobodnej debaty i wolność słowa, dostęp do internetu etc.
Jeśli spojrzymy na społeczeństwo polskie z takiej perspektywy, to okaże się, że Polska nie jest "liderem rozwoju ekonomicznego", tylko główną siłą obniżającą standardy socjalne w Europie. Masowy eksport taniej siły roboczej do krajów Europy Zachodniej czyni z Polski w tej części świata motor dumpingu socjalnego i budzi niepokój zachodnioeuropejskich pracowników broniących zdobyczy społecznych minionych kilkudziesięciu lat.
Media i politycy nie przejmują się jednak takimi drobiazgami. Wolą martwić się przyszłym losem Jana Krzysztofa Bieleckiego, który odszedł z fotela prezesa Banku Pekao i w minionym roku za tę ciężką pracę zarobił marne 4,5 mln zł. Świetnie pasuje do grona liderów PO, którzy już teraz zaczęli szukać dla niego kolejnej posady. W tym samym czasie dowiadujemy się, że w samej Warszawie jest ponad 20 tys. niedożywionych dzieci. Jeśli w stolicy zmaga się z głodem taka liczba dzieciaków, to strach pomyśleć, jak to wygląda na polskiej prowincji.
Nie wszyscy pracujący w pocie czoła dla rozwoju kapitalistycznej ojczyzny mogą zarobić tyle, co Bielecki. Przeciętne polskie wynagrodzenie wynosiło w trzecim kwartale 2009 r. niewiele ponad 3 tys. zł brutto. A i tak blisko 70% Polaków było poniżej tego pułapu. Pogłębia się za to rozwarstwienie w dochodach Polaków. Pensje pracowników najgorzej zarabiających rosły przez ostatnie lata zdecydowanie wolniej niż zarobki najlepiej opłacanych pracowników (o jedną trzecią szybciej). 10% najniżej uposażonych miało wynagrodzenie do 1307 zł, a 10% wynagradzanych najlepiej otrzymywało ponad 5370 zł pensji.
Takie problemy i tak są poza zasięgiem coraz większej liczby absolwentów szkół wyższych. Jak podaje GUS, spośród osób, które w ciągu ostatniego roku zarejestrowały się po raz pierwszy w urzędzie pracy, aż 23% ma wyższe wykształcenie, a 34% nie ukończyło 24 lat. Polska młodzież ma coraz więcej powodów, żeby wyjeżdżać z kraju i w innych miejscach na Ziemi tworzyć swoje własne cuda.
Jak się okazuje, nie tylko młodzi absolwenci, lecz także starsi i schorowani będą musieli szukać ratunku poza granicami Polski. Kolejki do lekarzy specjalistów wciąż się bowiem wydłużają, a czekanie na zabieg chirurgiczny w niektórych przypadłościach trwa kilka lat. Nie przeszkadza to minister Kopacz utrzymywać posadę i podzielać dobry humor panujący w ekipie Tuska.
Przytoczone dane pokazują, że na liczby można spoglądać różnie, a informacji, które wychodzą poza jednowymiarowość ekonomicznych szamanów tańczących wokół słupków PKB, jest bardzo wiele. Nawet te 40-50% sondażowego poparcia dla PO może stanowić niewielką część społeczeństwa polskiego, jeśli będziemy pamiętać, że ok. 60% Polaków nie głosuje na nikogo. W rzeczywistości poparcie dla PO może wynosić kilkanaście procent wszystkich uprawnionych do głosowania wyborców. Te kilkanaście procent akurat dobrze pasuje do liczby przyzwoicie zarabiających Polaków. A co z pozostałymi? Są mało istotni. Media ich nie dostrzegają. Na wybory nie chodzą. A to, że nie uczestniczą w pełni w życiu publicznym? Obecnych elit to nie smuci. Poparcie nie jest najważniejsze. Bardziej istotne bowiem dla obecnych elit są święty spokój i to, żeby nikt im nie przeszkadzał. Tyle że 60% Polaków nieodnajdujących się w obecnym systemie partyjnym to realni ludzie ze swoimi troskami i problemami. To, że kręgi władzy ich nie dostrzegają, nie dziwi. Gorzej, że przedstawiciele lewicy też nie potrafią z tymi ludźmi rozmawiać.
Piotr Żuk
Tekst ukazał się w tygodniku "Przegląd".
