Raport Amnesty International o tajnych więzieniach CIA w Polsce

[2010-11-17 07:52:03]

Jest coraz więcej dowodów w sprawie łamania praw człowieka w tajnych więzieniach CIA na terenie Polski - tak wynika z zaprezentowanego wczoraj w Warszawie, specjalnego raportu Amnesty International. W liczącym 47 stron raporcie AI pt. "Tajemnica Poliszynela - Piętrzące się dowody na współudział Europy w programie bezprawnych transferów i tajnych więzień CIA" Polsce poświęcono cztery strony. Jednocześnie wezwano rządy oraz organy śledcze państw europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, Rumunii oraz Litwy, do przeprowadzenia w tej sprawie transparentnych dochodzeń, które wyjaśniłyby ją w sposób ostateczny.

Draginja Nadażdin, dyrektorka Amnesty International Polska, powiedziała, że - w przeciwieństwie do systematycznego unikania odpowiedzialności przez USA - w Europie zauważalny jest pewien postęp w rozliczeniu rządów podejrzanych o udział w programie CIA dotyczącym nielegalnych transferów więźniów i tajnych więzień. Jednak w ocenie Amnesty dochodzenia w tej sprawie nadal są prowadzone przewlekle i nieefektywnie.

W odniesieniu do Polski AI zgłosiła postulaty rezygnacji z tajemnicy postępowania oraz możliwości odmowy przesłuchiwania świadków (w związku z pełnionymi przez nich wysokimi funkcjami państwowymi). Kluczową przeszkodą postępu Europy na drodze do rozliczenia za tortury i inne bezprawne praktyki jest chęć uciszenia sprawy i zasłanianie się tajemnicą państwową oraz bezpieczeństwem narodowym. Nadużycia w ramach tzw. wojny z terroryzmem zostały popełnione również na europejskiej i polskiej ziemi - powiedziała, referując raport, Nadażdin.

AI przypomniała też, że Adb al-Rahim Nashiri, więzień Guantanamo oskarżany o organizację ataku na amerykański okręt USS Cole, od niedawna ma status pokrzywdzonego w polskim śledztwie.

Z zarzutami organizacji polemizował wiceszef Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie Robert Majewski, tłumacząc, że długotrwałość postępowania wynika z jego szczególnej wagi, natomiast zachowanie tajemnicy co do jego przebiegu jest wymagane przez obowiązujące prawo. Póki nie zmienią się przepisy, tak ma być. Tak samo, gdyby miało dojść do procesu - o ile śledztwo zakończy się w sposób taki, że byłby proces, co dziś nie jest jeszcze wiadome - dodał.

Również Irmina Pacho z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka przypomniała, że według informacji ujawnionych w tym roku przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej i Straż Graniczną na lotnisku w Szymanach lądowały samoloty CIA. Wcześniej, polskie władze zaprzeczały temu przez 8 lat. Jako pierwsi doniesienia dotyczące tajnych lądowań CIA dementowali politycy związani z SLD (do opisanych nadużyć miało dochodzić w okresie ich urzędowania) - prezydent Aleksander Kwaśniewski i premier Leszek Miller.

Według relacji medialnych, prokuratura prowadząca postępowanie w tej sprawie rozważała skierowanie do Sejmu wniosku o postawienie wymienionych polityków przed Trybunałem Stanu pod zarzutem zgody na powstanie na terenie Polski nielegalnych więzień CIA i stosowanie w nich tortur, jednak ze względu na brak zwolnienia Kwaśniewskiego z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej przez Lecha Kaczyńskiego okazało się to niemożliwe.

W październiku br. prokuratura w Warszawie przyznała status pokrzywdzonego Adb al-Rahim al-Nashiriemu, który twierdzi, że w latach 2002-03 był przetrzymywany w tajnym więzieniu w Polsce. Miano wobec niego stosować tortury typu "waterboarding" (podtapianie) czy przystawianie do głowy pistoletu oraz wiertarki bez wiertła.

Amnesty International przypomniała, że największe organizacje międzyrządowe, jak Rada Europy, Unia Europejska czy Organizacja Narodów Zjednoczonych prowadzą własne postępowania wyjaśniające w sprawie domniemanych więzień CIA na terenie Europy Środkowej, a wyniki ich pracy wskazują na wysokie prawdopodobieństwo, graniczące z pewnością, co do istnienia takowych. Stosowanie tortur, jak również tworzenie tajnych więzień podlegających obcemu zwierzchnictwu, jest niezgodne z polską Konstytucją oraz z międzynarodowymi konwencjami praw człowieka (dotyczącymi m.in. jeńców wojennych).

Zarzuty w sprawie więzień CIA w Europie postawiono Polsce, Rumunii i Litwie. Jak dotąd, Litwa jest jedynym państwem, które przyznało się do istnienia dwóch takich więzień na swoim terytorium. Poza tym udział w nielegalnych operacjach dotyczących przechwytywania i torturowania więźniów przez CIA zarzucano również Macedonii, Włochom, Niemcom, Wielkiej Brytanii i Szwecji.

Damian Chodorek

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Dawid Kański: Komentarz do wyborów prezydenckich w USA

Xavier Woliński: Baśń o „sprawczości”

Aleksander Radomski: Goździki, które zasiały zmiany

Bartłomiej Zindulski: Lewicowa alternatywa Sahry Wagenknecht

Witold Sawicki: Walka z nowotworem, na osobistym przykładzie

Michał Peno: Praxis po hiszpańsku

Raport Amnesty International o tajnych więzieniach CIA w Polsce

lewica.pl w telefonie

22 listopada: