Czesław Kulesza: Lewicowa? Niebezpieczna wizja bezpieczeństwa

[2019-04-14 20:03:22]

Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania to kolejna na polskim rynku wydawniczym – po Sferach sprawiedliwości (2007) i Wojnach sprawiedliwych i niesprawiedliwych (2010) – książka Michaela Walzera – emerytowanego profesora Uniwersytetów w Princeton i Harvardzie, byłego współwydawcy niezależnego lewicowego czasopisma „Dissent” oraz – co nie mniej ważne – twórcy lewicowej odmiany komunitaryzmu (nurtu głównie amerykańskiej współczesnej filozofii polityki, który podkreśla wagę i wartość wspólnotowości w życiu człowieka).

W swej najnowszej książce nie ustosunkowuje się on – jakby chciał polski wydawca – do kwestii kryzysu lewicy, lecz jedynie do tego, co było jego założeniem (oryginalny tytuł książki to A foreign policy for the left), koncentrując się na możliwości ustanowienia pomiędzy różnymi środowiskami lewicy konsensusu w dziedzinie międzynarodowej polityki bezpieczeństwa. Podmiotem krytyki stają się tutaj te grupy lewicy, które nie wpisują się w zestaw reguł moralnych promowanych przez autora. Walzerowi przeszkadza silny wśród lewicowców pacyfizm i niechęć do ingerowania w sprawy wewnętrzne innych państw. Uważa on, że taka postawa jest zbytnim wnikaniem w niuanse, co utrudnia należyte reagowanie na niebezpieczeństwa wynikające z tyranii i braku poszanowania dla demokracji.

W całej książce autor w sposób wybiórczy i bardzo uproszczający traktuje historyczne doświadczenia lewicy. Dotyczy to zarówno czasów bardzo odległych, tutaj przewija się krytyka pacyfizmu i niedemokratycznych praktyk obciążających naszą opcję, jak i bliższych, tutaj krytyka dotyczy niechęci lewicy do interwencji zbrojnych i towarzyszący jej komunitarystyczny relatywizm w ocenie wojen.

Dosyć ciekawym zabiegiem jest próba przedstawienia amerykańskich interwencji zbrojnych jako siły zbawczej służącej wyższym, postępowym celom oraz chęć włączenia do takich działań innych krajów: Musimy działać na rzecz ograniczenia amerykańskiej hegemonii za pomocą kompromisu (równowagi, o której pisał Gramsci) i globalnego podziału pracy, nie stając się antyamerykańskimi Amerykanami. Naszym sojusznikom w innych krajach musimy uzmysławiać, że też są odpowiedzialni za to, jak funkcjonuje ten świat.

Trudno nie zauważyć, że wizja Walzera bardzo zdawkowo porusza istotne kwestie: potrzeby zmian systemowych, kolejnego kryzysu kapitalizmu (szczególnie w jego neoliberalnej odsłonie), imperializmu, czy chociażby mniej zależnego od kwestii ustrojowych istnieniu baz amerykańskich na terytoriach innych państw, handlu bronią, czy uczestnictwa najemników w konfliktach zbrojnych.

Autor zbytnio liczy na to, że demokratyczna kontrola form podejmowania decyzji w sprawach dotyczących interwencji zbrojnych pozwoli na ograniczenie błędnych decyzji dotyczących ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw.

Nie jestem również przekonany, czy przy takiej wykładni lewicowości autor książki Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania znajdzie wielu sojuszników do realizacji swojej wizji. Wyzwania stawiane przed lewicą nie są niczym nowym. Natomiast doktrynalna walka z systemami autorytarnymi w imię prawa narodów do samostanowienia, tworzenie bardziej demokratycznych instytucji panadnarodowych koordynujących politykę międzynarodową w imię zachodnich wartości, wciąganie innych państw do zaangażowania na rzecz bardziej postępowego świata brzmi jak świecki mesjanizm.

Największym wyzwaniem, przed którym stoi lewica, jest odbudowa jej pozycji na scenie politycznej, przekonanie społeczeństw, iż jej ideały oraz program są nadal aktualne. Powrót do tradycyjnej dla niej waleczności, chęci realnej zmiany otaczającego świata. Flirt socjaldemokracji ze środowiskami liberalnymi i uwikłanie w neoliberalizm sporo kosztował lewicę. Lewica musi wypowiedzieć zdecydowaną wojnę siłom skrajnie prawicowym i autorytarnym, powinna współpracować w tej dziedzinie, ale rozwiązania powinny być wdrażane na poziomie krajowym.

Michael Walzer, Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „MUZA”, Warszawa 2018, ss. 303.

Recenzja ukazała się na portalu przeglad-socjalistyczny.pl.

Czesław Kulesza


drukuj poleć znajomym poprzedni tekst następny tekst zobacz komentarze


lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:



Wsparcie na rzecz funkcjonowania projektu Czerwony Goździk
https://zrzutka.pl/evh9hv
Do 18 maja
Warszawska Socjalistyczna Grupa Dyskusyjno-Czytelnicza
Warszawa, Jazdów 5A/4, część na górze
od 25.10.2024, co tydzień o 17 w piątek
Fotograf szuka pracy (Krk małopolska)
Kraków
Socialists/communists in Krakow?
Krakow
Poszukuję
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
Discord
Teraz
Historia Czerwona
Discord Sejm RP
Polska
Teraz
Szukam książki
Poszukuję książek

Więcej ogłoszeń...


13 lipca:

1793 - W Paryżu został zamordowany Jean-Paul Marat, polityk czasów rewolucji francuskiej, dziennikarz i lekarz, wolnomularz.

1859 - Urodził się Sidney James Webb, angielski ekonomista i reformator socjalny, członek Towarzystwa Fabiańskiego.

1908 - Po raz pierwszy w igrzyskach olimpijskich wzięły udział kobiety.

1917 - Brazylia: Po zabiciu przez policję anarchistycznego działacza robotniczego rozpoczął się trzydniowy strajk generalny w São Paulo.

1919 - Powołano do życia Komisję Centralną Klasowych Związków Zawodowych będącą największą w Polsce centralą związkową; przewodniczącym Wydziału Wykonawczego został Zygmunt Żuławski.

1941 - Na obszarze Czarnogóry i Sandżaku, z inicjatywy partyzantki komunistycznej wybuchło powstanie przeciwko profaszystowskim rządom.

1949 - Papież Pius XII wydał dekret grożący ekskomuniką katolikom należącym do partii komunistycznej, a nawet z nią współpracujących.

1954 - Zmarła Frida Kahlo, meksykańska malarka o lewicowych poglądach.

2003 - Zmarł Compay Segundo (właśc. Máximo Francisco Repilado Muñoz), kubański muzyk, gitarzysta i kompozytor

2007 - Pielęgniarki zapowiedziały, że w niedzielę 15 lipca zakończą protest przed KPRM i zlikwidują Białe Miasteczko, które powstało 19 czerwca.

2012 - W Warszawie zmarł Jerzy Kulej, wybitny polski bokser, dwukrotny mistrz olimpijski. Poseł SLD na Sejm RP w latach 2001-2005.


?
Lewica.pl na Facebooku