K. Szumlewicz - Jak słodko cierpieć

K. Szumlewicz: Jak słodko cierpieć

[2008-01-19 15:35:31]

Akcja filmu "Karmel" w reżyserii Nadine Labaki rozgrywa się w Bejrucie i koncentruje wokół salonu piękności. Prowadzi go Layale, w którą wcieliła się sama reżyserka. Pracownice i klientki zwierzają się sobie nawzajem z dręczących je problemów. W ten sposób otrzymujemy obraz życia kobiet w stolicy jednego z bardziej liberalnych krajów Bliskiego Wschodu, jakim jest chrześcijańsko-muzułmański Liban.

Layale ma romans z żonatym mężczyzną. Do mąk zazdrości dołączają kłopoty innego rodzaju: kochankowie nie mogą spędzić razem nocy, ponieważ w żadnym z porządnych hoteli nie wynajmuje się pokoi parom nie będącym małżeństwem... W myśl tych samych zarządzeń jej współpracownica Nisrine łamie prawo pozostając wieczorem w samochodzie sam na sam z narzeczonym. Interwencja policji przyspiesza datę ich ślubu. Pozostaje jeszcze jeden, specyficzny problem. Otóż dziewczyna miała wcześniej partnera lub partnerów, o których przyszły mąż z tradycyjnej muzułmańskiej rodziny za nic nie może się dowiedzieć. Nisrine decyduje się na operację przywrócenia dziewictwa.

Jamala jest pokolenie starsza od Nisrine i Layale, lecz za wszelką cenę stara się uchodzić za osobę w ich wieku. Bezskutecznie chadza na castingi do reklam, gdzie zawsze wybrane zostają kobiety znacznie od niej młodsze. Wielobarwna, krzykliwie ubrana i umalowana bohaterka ma nieodparty wdzięk; reżyserka sugeruje, że Jamala zasługuje na więcej. To samo dotyczy Rose, skromnej krawcowej, która rezygnuje z odwzajemnionej miłości do dystyngowanego mężczyzny by zająć się sędziwą, na wpół obłąkana siostrą. Pojawia się pytanie, czym dla Jamali, Rose i Layale byłoby niedostępne szczęście? Tak jak ich przyjaciółka, która za małżeństwo płaci poddaniem się bolesnej operacji dostosowującej do represyjnych wymagań, widzą je w mężczyznach, w obrębie wyznaczanego przez nich ładu. Romantyczna miłość, nieprzemijająca uroda czy pokonanie rywalki do serca ukochanego to wszak wartości, jakie ów ład uznaje a nawet narzuca.

Pozornie sprzeciwia się im wątek homoseksualnej Rimy. Dziewczyna tłumi pragnienia, które jednak dla widzów od początku są oczywiste. Labaki dość łopatologicznie tę jedyną bohaterkę ubrała w obszerne spodnie (reszta nosi barwne sukienki i biżuterię). Rima delikatnie flirtuje z nieśmiałą klientką salonu piękności, na co jej koleżanki reagują aprobatą. Niemniej jednak właśnie one ściągają z niej spodnie, depilują nogi i ubierają w "kobiece" ciuszki przed kończącym film ślubem Nisrine. Nie kto inny jak Rima zaśpiewa na nim pięknie tradycyjną pieśń wychwalającą małżeństwo, wszystko zaś w atmosferze harmonijnej, uwodzącej barwami ceremonii.

Owe określenia stosują się do całej strony wizualnej filmu. Witalne bohaterki wszędzie gdzie się znajdą roztaczają swoistą aurę, która znajduje wyraz w jaskrawości i dużej liczbie ozdób. Dominującą barwą jest złoto, kolor tytułowego karmelu. W salonie piękności tego smakołyku używa się do... depilacji. Połączenie bólu i słodyczy stanowi główną metaforę filmu. Bohaterki cierpią i chciałyby być szczęśliwsze, ale nie za cenę buntu przeciwko ustalonej hierarchii płci. Salon piękności nie służy jej naruszaniu. Tworzy się w nim natomiast coś równie cennego: kobieca wspólnota. Szkoda, że oparta niemal wyłącznie na celebrowaniu słodkiej kobiecości.

"Karmel", reżyseria: Nadine Labaki, scenariusz: Nadine Labaki, Francja, Liban 2007

Katarzyna Szumlewicz

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Michał Peno: Demokracja sterowana pilotem „środkowego wyborcy”

Paulina Kowalska: Pomoc socjalna? A obrączka jest?

Tomasz Markiewka: O stanie polskiej lewicy - część druga

Tomasz Markiewka: O stanie polskiej lewicy - część pierwsza

Katarzyna Przyborska: Czerwony Bór musi być biały. Tego wymaga polska wrażliwość

Mateusz Stolarz: Prezydent z plantacji bananów. Elity, przemoc i nowa twarz prawicy

K. Szumlewicz: Jak słodko cierpieć

lewica.pl w telefonie

15 maja: