Karol Lewicki: Jak globalizacja i neoliberalizm zabijają demokrację
Sykofant to zawodowy donosiciel w starożytnych Atenach. Często hipokryta i kłamca. Termin wymyślony i zastosowany praktycznie w kolebce europejskiej... [11]
Przemysław Wielgosz: Nasze priorytety
Zamordowanie siedmiorga pracowników organizacji World Kitchen dostarczających żywność głodzonym przez armię izraelską Palestyńczykom w Strefie Gazy... [7]
Petycja o podjęcie prac nad wprowadzeniem maksymalnych cen za m² nieruchomości
Petycja dotyczaca podjęcia prac legislacyjnych nad wprowadzeniem maksymalnych cen za metr kwadratowy nieruchomości
Szanowni Państwo,
W trybie... [3]
John Paul: Obudź się Lewico!
Według oficjalnych danych Państwowej Komisji Wyborczej w wyborach z 7 kwietnia br. do Sejmików wojewódzkich Lewica osiągnęła wynik rzędu zaledwie... [25]
Tomasz S. Markiewka: Zielony Ład pogrąży "zwykłych ludzi"?
Nie dajcie sobie tego wmówić
Do niedawna głównym wrogiem reform klimatycznych były korporacje, które przez lata blokowały je dezinformacją i... [3]
Artur Troost: Reakcjonizm architektoniczny - zawoalowana ofensywa skrajnej prawicy
Szare klocki, szklane klatki, depresyjne budynki niszczące ludzkiego ducha – krytykom architektury nowoczesnej nie brakuje... [5]
Więcej...
Jacenty Dędek: Miasto na miarę człowieka
Mój projekt to rodzaj buntu wobec niezauważania przez media ogólnopolskie mniejszych ośrodków, obrzeży i tego wszystkiego, co sprawiłoby wysiłek... [0]
Mariusz Urbanek: Wszechstronnie niewygodny Różewicz
W 10. rocznicę śmierci Tadeusza Różewicza przypominamy tekst o tym wybitnym poecie, dramaturgu, prozaiku i scenarzyście
Wierzę, że narody... [0]
B. Gajdzik, A. Janociński, A. Magiera: Jak się zakłada związek w instytucji kultury?
Andrzej Frączysty: Czym zajmuje się Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”? Czy to „tylko” teatr?
Bartosz Gajdzik: To... [0]
Lech Nijakowski: Koniec świata w popkulturze
My, interpretatorzy, wydobywamy z filmu dodatkowe sensy, ale ludzie idą do kina, żeby zobaczyć, jak zombie jedzą mózgi
Motyw „końca świata,... [0]
Więcej...
Paweł Jędral: Diuna jak Palestyna
Zawłaszczenie kulturowe i orientalizacja pod zachodniego odbiorcę
Druga część filmowej „Diuny” to przyjemna, wyszlifowana pod gusta... [0]
Agnieszka Wiśniewska: Kos. Bohater z podręcznika, który został ziomkiem
„Kos” to kino zemsty. Okrutnej. A właściwie dwóch – chłopów na panach oraz Polaków na uciskających ich Rosjanach. Jest rok 1794,... [0]
Galopujący Major: "1670" - serial, który może odmienić polską telewizję
Żarty z teorii skapywania, dziedziczenia majątku, obniżania podatków, chciwości, niechęci do redystrybucji – to wszystko jest pewną... [1]
Jarosław Pietrzak: Napoleon, któremu o nic nie chodziło
Najdziwniejsze w Napoleonie Ridleya Scotta jest to, że jest to film całkowicie wypłukany z polityki.
Nie należę do tych, którym nic się w tym... [0]
Więcej...
Kozłowski: Socjolog w Port-Royal
[2007-12-16 17:38:30]
Cóż ma wspólnego Blaise Pascal, fizyk, matematyk, pisarz i filozof, a nade wszystko jansenista, fideista, człowiek wiary posuniętej do granic poczytalności z Pierrem Bourdieu, socjologiem, wyrodnym synem naukowego establishmentu republiki, człowiekiem lewicy, dziedzicem jednocześnie tradycji rewolucyjnej jak i oświeconego sceptycyzmu? Sam Bourdieu nie tylko dedykuje Pascalowi swoją najbardziej filozoficzną książkę, podaje się tu wręcz za ucznia Pascala.
Bourdieu wskazuje na cztery podstawowe nauki, które przyjął od autora "Prowincjałek", a wbrew dominującej w filozofii tradycji. Pierwsza to uznanie autonomii władzy symbolicznej. Władza symboliczna, którą dzierżyli także sami filozofowie to władza dla nich samych wstydliwa. Woleliby swoje wpływy tłumaczyć wiedzą i kompetencją a nie magiczną mocą symbolu. Bourdieu za Pascalem pragnie ten symboliczny aspekt dominacji bezlitośnie obnażyć. Druga nauka polega na rezygnacji z ambicji posiadania ostatecznych podstaw. Ci wszyscy, a wielu wśród nich filozofów, którzy pragną ostatecznego ugruntowania i niewzruszonego fundamentu wiedzy kończą nieodmiennie w dogmatyzmie albo, rozczarowani, popadają w poznawczy nihilizm. Jedno i drugie urąga rozumowi. Czy możliwa jest geometria, pytał Pascal. Jak najbardziej – był wszak jej mistrzem. Czy możliwa jest geometria uniwersalna? Tym razem odpowiedź była przecząca. Każda geometria jest ograniczona i lokalna.
Podobnym tropem idzie Bourdieu. Na pytanie czy możliwa jest adekwatna wiedza o społeczeństwie odpowiada twierdząco. Wszak wiedzę taką produkuje. Czy możliwa jest zatem ogólna teoria społeczeństwa? Nie, to tylko iluzja filozoficznej gnozy. Trzecią nauką udzieloną przez Pascala jest "pozbawiona wielkiej populistycznej naiwności troska o ’zwykłych ludzi’ i ‘zdrowy chłopski rozum’, a także związana z tym chęć poszukiwania ‘przyczyny skutków’, przyczyny pozornie najbardziej niekonsekwentnych albo najbardziej niedorzecznych ludzkich zachowań – jak ‘bieganie przez cały dzień za zającem’ – zamiast oburzać się tym lub szydzić z tego jak czynią to półmędrkowie [skłonni] do zadziwiania swoim zdziwieniem dotyczącym jałowości zdroworozsądkowych poglądów". Trzeba zatem konsekwentnie przyjąć zasadę, że każda wiedza musi być rozszerzeniem zdrowego rozsądku i, że tego rozsądku jest w ludziach więcej niż się śniło filozofom. Powiedzieć o człowieku, że postępuje nieracjonalnie to filozoficzna arogancja. Socjologiczna skromność polega na dociekaniu o jaką racjonalność chodzi.
Wreszcie ostatnia nauka: "W dziedzinie myślenia nie ma niepokalanego poczęcia ale nie ma też grzechu pierworodnego. Odkrycie, że ktoś miał interes w dokonaniu odkrycia, w niczym tego odkrycia nie umniejsza. Ci, którzy lubią wierzyć w cud ‘czystej’ myśli powinni w końcu uznać, że umiłowanie prawdy lub cnoty musi (podobnie jak każda inna dyspozycja) być w pewnej mierze zależne od warunków, w jakich się ukształtowało czyli od pozycji i trajektorii społecznej". Wiedza radosna wedle Bourdieu nie jest wiedzą niewinną. I tak być musi. Obiektywizm nauki społecznej jest społecznie skonstruowany, co nic mu nie ujmuje. Tym, którzy mówią "to nieprawda, to tylko społeczny konstrukt" Bourdieu odpowiada "to prawda, bo to społeczny konstrukt".
Wyposażony w pascaliańskie zasady Bourdieu zabiera czytelnika w polemiczną podróż po współczesnej filozofii polityki. Nie znaczy to, że "Medytacje" to denuncjacja lub donos na filozofów. Bourdieu sam jest za bardzo filozofem by sobie na to pozwolić. Podejmuje za to żmudną pracę poszukiwania jej granic, uwikłań i społecznych warunków możliwości. No i wreszcie zgodnie z pascalowskim dziedzictwem poszukuje w niej paradoksów. Warto jednak ostrzec nieświadomego czytelnika – dla tych, którzy dotąd Bourdieu nie czytali książka może się wydać dość hermetyczna. Jeśli ktoś pragnie zacząć intelektualną przygodę z Pierrem Bourdieu niech lepiej poszuka innej książki.
Pierre Bourdieu, Medytacje pascaliańskie, przeł. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 366.
Michał Kozłowki
Recenzja ukazała się w miesięczniku "Le Monde Diplomatique - edycja polska".
|
lewica.pl w telefonie
Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:
-
76 LAT KATASTROFY - ZATRZYMAĆ LUDOBÓJSTWO W STREFIE GAZY!
- Warszawa, plac Zamkowy
- 12 maja (niedziela), godz. 13.00
-
Socialists/communists in Krakow?
- Krakow
-
Przyjdź na Weekend Antykapitalizmu 2024 – 24-26 maja w Warszawie
- Warszawa, ul. Długa 29, I piętro, sala 116 (blisko stacji metra Ratusz)
- 24-26 maja
-
Poszukuję
-
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
- Discord
- Teraz
-
Historia Czerwona
-
Discord Sejm RP
- Polska
- Teraz
-
Szukam książki
-
Poszukuję książek
-
"PPS dlaczego się nie udało" - kupię!!!
- Lca
Więcej ogłoszeń...
21 maja:
1871 - Rozpoczął się tzw. krwawy tydzień w trakcie którego wojska wierne rządowi (wersalczycy) brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tys. osób.
1920 - Rozpoczął się XVII Kongres PPS; uchwalono nowy programi partii, w którym stwierdzono, że "PPS dąży do Polskiej Republiki Socjalistycznej".
1923 - Rozpoczął swe obrady kongres w Hamburgu, na którym powstała Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza, tradycyjnie nazywana też II Międzynarodówką, której członkiem była PPS.
1981 - François Mitterrand został zaprzysiężony na prezydenta Francji.
1993 - Strajk komunikacji miejskiej w Warszawie.
1994 - W Londynie zmarł Ralph Miliband, brytyjski socjolog i myśliciel marksistowski.
?