No więc Razem teraz faktycznie jest już osobno. Połowa parlamentarzystek wyszła z partii. Oświadczenie w tej sprawie opublikowała Magdalena...
Na początku lat 60. Portugalia była ostatnim z wielkich kolonialnych imperiów, które opierało się falom dekolonizacji, a jej imperium obejmowało...
W niedzielę 22 września odbyły się wybory do parlamentu (landtagu) w niemieckim kraju związkowym Brandenburgia. Są to trzecie wybory do landtagów w...
Adolfo Sánchez Vázquez o moralności i polityce
Jak się powiada Adolfo Sánchez Vázquez, hiszpański filozof zesłany po wojnie domowej do Meksyku,...
Adam Jaśkow: Skąd znowu ten Brecht
Piotr Sadzik: Odebranie prawicy monopolu na śmiech to kwestia życia i śmierci
Dorota Jagoda Michalska: Władysław Hasior - dekolonializm, nowoczesność, historia
Jacenty Dędek: Miasto na miarę człowieka
Tomasz S. Markiewka: Nierówności po polsku - liczby już znamy, teraz przemówmy do wyo
Paweł Jędral: Diuna jak Palestyna
Agnieszka Wiśniewska: Kos. Bohater z podręcznika, który został ziomkiem
Galopujący Major: "1670" - serial, który może odmienić polską telewizję
W miarę jak pogarsza się sytuacja światowych gospodarek, ci, którzy nie są winni tej sytuacji – ciężko pracujące kobie- ty i mężczyźni tracą pracę oraz źródła utrzymania. Recesja, wciąż rosnąca skala bezrobocia i zapaść światowego handlu jest gorzką pigułką do przełknięcia dla światowych liderów, którzy wpajali społeczeństwom, iż kryzys ma charakter
"jedynie" finansowy. Dziś wiemy, że to także kryzys o wielu twarzach: masowego bezrobocia, nierówności i zarządzania.
Jeżeli świat pracy ma szansę na poprawę swojej kondycji, polityka makroekonomiczna i pakiety stymulujące muszą być efektywnie połączone z mechanizmami warunkującymi poziom zatrudnienia i polityką socjalną.
Związki zawodowe od dawna krytykowały politykę braku równowagi, która pozornie przypisywała priorytetową rolę ekonomicznym i socjalnym instytucjom, dając równocześnie przyzwolenie rosnącej dominacji rozregulowania i złego zarządzania rynkami finansowymi, ze szkodą dla potrzeb finansowych i rzeczywistej sytuacji gospodarki, podkopując w ten sposób jej możliwości, mające zapewnić społeczeństwu dostęp do godnej pracy.
Co poszło nie tak?
ITUC i TUAC (Komitet Konsultacyjny Związków Zawodowych) ostrzegały w swoim stanowisku, przygotowanym z okazji szczytu G8 w czerwcu 2007 roku o rosnącym systematycznie ryzyku pogorszenia się stabilności rynku finansowego m.in. z uwagi na brak rozwagi ze strony osób mających wpływ na decyzje światowych inwestorów. Międzynarodowy system mający przewidywać i regulować ryzyko przedsięwzięć bankowych znany jako Basel II, nie funkcjonował prawidłowo, gdyż inwestorzy znaleźli sposoby, aby obejść narzucane przez niego zasady, dlatego też związki zawodowe domagały się nowego programu, tym razem Basel III, w którym zawierałyby się także sektory pozabankowe. W 2003 roku międzynarodowe związki zawodowe zaalarmowały o niezwłoczne uregulowanie sytuacji na rynkach finansowych w kontekście bieżącej pogarszającej się sytuacji na giełdzie papierów wartościowych i zachwiania stawką wymiany walut. Przez lata międzynarodowy ruch związkowy podnosił alarm o pogarszającej się sytuacji ekonomicznej i widmie kryzysu obecnej formy kapitalizmu, polegającego na finansowej hegemonii, która zaniedbuje kwestie rozwoju produktywności przedsiębiorstw, zamiast tego angażując się w bezproduktywną spekulację. Kryzys ekonomiczny wybuchł z taką gwałtownością z uwagi na chciwość i niekompetencję sektora finansowego, był wzmocniony przez politykę prywatyzacyjną i brak równowagi na rynku pracy.
Poszerzające się nożyce płacowe
Nawiązując do najnowszego raportu Świat Pracy, wydanego przez Międzynarodową Organizację Pracy, okres wzrostu ekonomicznego w latach 1990–2007 nie przyczynił się do wyrównania korzyści zarobkowych pracowników w równym stopniu. W rzeczywistości nastąpiło to równolegle z redystrybucją przychodów z przemysłu i w 51 z 73 badanych państw część zysku przekazywana na wypłatę pensji zmalała proporcjonalnie w czasie ostatnich dwóch dziesięcioleci. Nożyce płacowe pomiędzy 10% najlepiej i najmniej zarabiających wzrosła w 70% badanych przez ILO państw. Nawet przed kryzysem nierówności płacowe były już dużym problemem.
Erozja praw pracowniczych
Przez ostatnie 25 lat w większości gospodarek "uelastycznianie" rynku pracy doprowadziło do deflacji pensji, osłabiło ochronę pracownika i zwiększyło niestabilność zatrudnienia. W cywilizacji globalnej wioski, wrosła presja konkurencji na polu inwestycji i osiągania zysków, zwykle z wykorzystaniem mechanizmu obniżania kosztów zatrudnienia oraz warunków i standardów, w jakich praca się odbywa. Ten tzw. "wyścig w dół", będący strategią stricte kapitalistyczną, zdegradował w dużej mierze prawa pracownicze i szacunek dla ludzkiej pracy. Związki zawodowe obawiają się, iż globalny kryzys gospodarczy pogłębi antypracownicze tendencje w zakresie prawa pracy, wolności zrzeszania się, prawa do dialogu społecznego, który jest głównym polem walki o godną pracę i eliminację ubóstwa. Inny ważny problem to coraz powszechniejsza forma zatrudniania w trybie tymczasowym i sezonowym, które dotyczy m.in. emigrantów, grupy najbardziej podatnej na utratę zatrudnienia. Co gorsze, raport ILO wskazuje na poszerzającą się skalę zachowań nieetycznych wobec pracowników, oszustw i praktyk z pogranicza prawa, które prowadzą do praktyk takich jak niewolnicza praca pod przymusem.
Jakie są społeczne reperkusje wywołane przez kryzys?
1. Spowolnienie gospodarcze
Obecny kryzys jest generowany wstrzymaniem rozwoju zaawansowanych gospodarek, który miał miejsce w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku. Najnowsze prognozy Międzynarodowego Funduszu Monetarnego przewidują, że światowa aktywność gospodarcza rozszerzy się o 2,5% w 2010 roku, po tym jak w 2009 wskaźnik ten wyniósł 1,4%. Dla porównania, rodzący się rynek i rozwijające się gospodarki doświadczyły wzrostu o 8,3% w 2007 roku, natomiast w obecnym 2009 roku tempo wzrostu gospodarczego zmalało do zaledwie 1,5%. Kraje, w których wynagrodzenia są niskie, mierzą się z licznymi wyzwaniami ponieważ oficjalna pomoc rządowa zawodzi, a takie właśnie państwa są najbardziej podatne na wszelkie fluktuacje ekonomiczne, reagując poprzez wahania cen towarów, z widmem głodu włącznie.
2. Wzrost bezrobocia
Międzynarodowa Organizacja Pracy szacuje, ze światowe bezrobocie wzrośnie o 59 mln bezrobotnych osób w 2009 roku, w porównaniu z rokiem 2007. Ogólna liczba osób bezrobotnych może sięgnąć nawet 239 milionów na całym świecie, osiągając tym samym 7,4% stopę bezrobocia w skali ogólnoświatowej. ILO prześledziła dane poczynając od roku 1991. Stało się oczywistym, iż rok 2009 będzie rokiem najgorszego wyniku w zakresie zatrudnienia, odnotowanego kiedykolwiek wcześniej.
3. Mniejsza siła nabywcza – erozja oszczędności
Jedną z konsekwencji masowych zwolnień jest rzeczywisty spadek dochodów, który wpływa bezpośrednio na stan zdrowia pracowników i ich rodzin oraz opiekę socjalną. Obciąża to równocześnie krajowe budżety. Według raportu ILO dla regionu azjatyckiego, pomiędzy rokiem 2001 a 2007 a wiec okresem zwiększonego wzrostu gospodarczego (o około 1,8%), o wiele poniżej średniej rocznej plasował się wówczas wzrost produktywności wytwórczej. Nawet przed kryzysem wysokość płac w zestawieniu z PKB zmniejszała się w wielu krajach w ostatnich kilku latach. Spowolnienie gospodarcze dodatkowo obciąża sytuację pracowników w zakresie wysokości płac, które zostają zamrożone, czy wręcz obniżane. Należy zwrócić uwagę na zależność pomiędzy dochodami a siłą nabywczą pracowników. Podtrzymywanie tendencji wzrostowej pensji to klucz do wyjścia z kryzysu. Póki co, wielu pracowników musi godzić się na najskromniejsze wynagrodzenia.
4. Rozszerzająca się szara strefa zatrudnienia
Jakość warunków pracy, a tym samym warunków życia z uwagi na kryzys systematycznie ulega pogorszeniu. W niektórych krajach rozwijających się aż do 60% pracujących osób pracuje nielegalnie – bez pisemnych umów i zabezpieczenia socjalnego. Jakikolwiek postęp, który został osiągnięty w ostatnich latach na tym polu jest zagrożony przez obecną sytuację ekonomiczną, gdyż miliony stanowisk pracy z sektora oficjalnego zatrudnienia zostały zlikwidowane. 80% światowej populacji nie posiada żadnej ochrony socjalnej.
5. Mniejsze wydatki na cele socjalne
Konsekwencje recesji ekonomicznej i spowolnienia w handlu znajdą odzwierciedlenie w postaci zmniejszenia dochodów z podatków. Dla tych krajów, których gospodarki opierają się w dużej mierze na eksporcie odczuwalny będzie ciężar finansowy wydatków na cele socjalne, odniesione zostaną stopy procentowe, nastąpi także dewaluacja waluty. Wpłynie to determinująco na zmniejszenie wydatków na cele socjalne, renty i emerytury, edukację oraz programy kredytowe. W długoterminowej perspektywie cięcia na wydatkach socjalnych będą dalece bardziej kosztowne, niż krótkoterminowe problemy w utrzymaniu ich na stałym poziomie.
6. Spadek wynagrodzeń
Dochody pracujących kobiet są według badań jednym z głównych źródeł utrzymania gospodarstw domowych. Jednakże właśnie pracujące kobiety (szczególnie emigrantki) to najczęstsze ofiary wyzysku ze strony pracodawców i ofiary łamania podstawowych praw pracowniczych.
tłumaczenie: EW
Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (ang. International Trade Union Confederation, ITUC) - największe światowe zrzeszenie związków zawodowych skupiające 309 organizacji ze 156 krajów i reprezentujące 166 mln ludzi (dane z kongresu założycielskiego). Organizacja powstała na kongresie założycielskim w dniach 1-3 listopada 2006 w Wiedniu w wyniku zjednoczenia dwóch dotychczas największych światowych zrzeszeń związkowych – Światowej Konfederacji Pracy (World Conference of Labour, WCL) i Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych (International Confederation of Free Trade Unions, ICFTU), które formalnie rozwiązały się w dzień przed powstaniem ITUC. Siedzibą ITUC jest Bruksela, sekretarzem generalnym - Brytyjczyk Guy Ryder, przewodniczącą - Australijka Sharan Burrow, zaś wiceprzewodniczącym - Niemiec Michael Sommer.
Strona ITUC: www.ituc-csi.org
Strona Międzynarodowej Organizacji Pracy: www.ilo.org.
