Z Alicją Aseńko, działaczką Stowarzyszenia im. Olofa Palmego oraz Stowarzyszenia Młoda Socjaldemokracja, rozmawia Przemysław Prekiel.

Dlaczego powstało Stowarzyszenie im. Olofa Palmego ? Jaki stawia sobie cel?

Autorami inicjatywy są politycy związani w swojej wcześniejszej działalności z Socjaldemokracją Polską, a także członkinie i członkowie Stowarzyszenia Młoda Socjaldemokracja. Powstanie Stowarzyszenia im. Olofa Palmego ma ścisły związek z polityką prowadzoną przez obecne władze SdPl, polegającą na zacieśnianiu współpracy z partiami o stricte neoliberalnym programie gospodarczym nierzadko łączącym się z konserwatywnym podejściem do kwestii obyczajowych. Nasze lewicowe poglądy nie pozwalają nam na dalszą współpracę w ramach SdPl. Szczegółową analizę tego tematu znaleźć można w raporcie powyborczym Rajmunda Niwińskiego, byłego Sekretarza Generalnego SdPl i jednego z członków założycieli naszego Stowarzyszenia.

Inicjatywa jest również konsekwencją działań podejmowanych przez nas w ostatnich miesiącach. Mam na myśli odejście z Socjaldemokracji Polskiej Marka Balickiego, rezygnację z funkcji we władzach krajowych partii przez Michała Syskę - b. wiceprzewodniczącego Zarządu Krajowego, Rajmunda Niwińskiego – b. Sekretarza Generalnego oraz b. członków Zarządu Szymona Szewrańskiego i Marcina Rzepeckiego. Nie bez znaczenia była też decyzja Kongresu Stowarzyszenia Młoda Socjaldemokracja, które po czterech latach współpracy z SdPl postanowiło z przyczyn ideowych rozstać się z partią i od 1 maja br. nie funkcjonuje już jako jej młodzieżówka.

Dlaczego w ogóle Olof Palme? To dla Was człowiek, którego warto stawiać za wzór dla lewicy w Polsce?

Olof Palme to z pewnością jeden z najznakomitszych lewicowych polityków XX wieku. Przez ponad 20 lat był jednym z najważniejszych postaci szwedzkiej polityki. Dwukrotnie pełnił funkcję premiera, 17 lat przewodniczył Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej. Jego działania koncentrowały się na zapewnieniu obywatelkom i obywatelom powszechnego dostępu do wysokiej jakości usług publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji i opieki zdrowotnej. Reformy socjalne wprowadzane do szwedzkiego systemu prawnego miały oparcie w lewicowej polityce fiskalnej (podatki, zarządzanie deficytem), a także w polityce monetarnej, tak często zaniedbywanej zarówno przez polityków, jak i ideologów lewicy. Ponadto, rząd Olofa Palmego wiele uwagi poświęcał problemowi dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, orientację seksualną czy wyznanie, a jego działania doprowadziły do znacznej poprawy sytuacji kobiet w Szwecji.

Myślę, że Polki i Polacy znaleźli się w bardzo niebezpiecznej sytuacji. Rząd Platformy Obywatelskiej dąży do prywatyzacji szkół, uczelni wyższych, zakładów opieki zdrowotnej, a nawet dostępu do informacji. Działania PO to wyzwanie dla lewicy, która jednocząc się wokół sztandarowych idei socjaldemokratycznych ma szansę zbudować silną i konsekwentną opozycję wobec skrajnie neoliberalnej polityki. Mogę zapewnić, że jako Stowarzyszenie im. Olofa Palmego będziemy w tym aktywnie uczestniczyć.

Związek pomiędzy wyzwaniami stojącymi obecnie przed polską lewicą, a ideologią polityczną Olofa Palmego jest jednoznaczny. Szwedzka socjaldemokracja powinna być wzorem dla polskiej lewicy.

W gronie założycieli organizacji są byli i obecni politycy Socjaldemokracji Polskiej - przeciwni jej coraz bardziej liberalnej polityce. Gdzie waszym zdaniem szukać inspiracji?

Na to pytanie również można znaleźć odpowiedź w analizie politycznej postawy patrona naszego stowarzyszenia. Palme jest przykładem polityka mocno zaangażowanego w działalność na polu międzynarodowym. Myślę, że przyszłością nie tylko polskiej, ale całej europejskiej lewicy, jest zacieśnianie współpracy międzynarodowej pozwalającej na wymianę doświadczeń, a w konsekwencji stworzenie wspólnej podstawy programowej. Szansę na odegranie głównej roli w tym procesie ma PES, natomiast to czy ją wykorzysta zależy także od polskich polityków SLD i UP, partii będących członkami Grupy Europejskich Socjalistów.

Na lewica.pl pisaliśmy, iż mieliście się spotkać z przewodniczącym Napieralskim. Doszło już do jakiś wstępnych rozmów?

Tak, z Grzegorzem Napieralskim jesteśmy w stałym kontakcie. Okazją do podjęcia wspólnych działań stało się podpisanie przez Prezydenta ustawy wprowadzającej koszyk świadczeń gwarantowanych. Ta ustawa to duży krok w stronę wprowadzenia współpłacenia za usługi medyczne. Sytuację, w której pacjent musi dopłacać do świadczeń ratujących jego zdrowie i życie uważamy za niedopuszczalną zarówno ze względów społecznych, jak i z przyczyn prawnych. Były minister zdrowia, a równocześnie jeden z założycieli naszego stowarzyszenia, Marek Balicki prowadzi rozmowy z przewodniczącym Sojuszu Lewicy Demokratycznej mające na celu wspólne skierowanie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności "ustawy koszykowej" z Konstytucją.

Znam wielu naszych rodaków mieszkających w Skandynawii, którzy twierdzą, że partie prawicy w Szwecji, Norwegii czy Danii są bardziej na lewo niż polskie SLD czy SdPl. Przesada?

Jeśli jako porównanie przyjmiemy decyzje podejmowane przez SLD w latach 2001-2005, co z wielu względów wydaje się słuszne, to można dojść do wniosku, że skandynawska prawica mogłaby zawahać się przed ich prowadzeniem w życie. Plan Hausnera, wysłanie polskich wojsk do Iraku, kształtowanie relacji państwa i Kościoła to tylko niektóre przykłady rozmijania się nominalnie lewicowego rządu z tradycyjnie lewicowymi postulatami i elektoratem. Z drugiej strony powyższe stwierdzenie wydaje się sporym nadużyciem jeśli za punkt odniesienia przyjmiemy stan obecny i aktualny program polityczny SLD. Myślę, że pomimo iż w strukturach SLD wciąż funkcjonują osoby ponoszące odpowiedzialność za prowadzoną niegdyś politykę, to partia ta pod przywództwem Grzegorza Napieralskiego pokazała nową, autentycznie lewicową, twarz. Co więcej, wydaje mi się, że ciężko jest porównywać funkcjonowanie partii politycznych w tak odmiennych demokracjach i przy tak różnej świadomości politycznej ich wyborców.

Trudno jest mi wypowiadać się o SdPl, gdyż przegrane wybory do Parlamentu Europejskiego pokazały, że Socjaldemokracja Polska nie istnienie w świadomości wyborców. Natomiast koalicje zawierane przez tę partię, łącznie z nawiązaniem współpracy ze Stronnictwem Demokratycznym, nie pozwalają sytuować jej po lewej stronie sceny politycznej.

Polska lewica jest w dołku. Czy Stowarzyszenie im. Olofa Palmego będzie mogło odegrać jakąś pozytywną rolę spajającą ideowa lewicę? Wasze plany na przyszłość.

Tak jak wspomniałam chcemy czynnie uczestniczyć w integracji lewicy wokół socjaldemokratycznych idei i aktualnych problemów społecznych. Odbędziemy rozmowy z przedstawicielami licznych organizacji lewicowych w celu nawiązania jak najszerszej współpracy. Planujemy organizację debat i seminariów poświęconych komercjalizacji i prywatyzacji usług publicznych. Kształtowanie świadomości społecznej w tym temacie to naszym zdaniem obowiązek i aktualnie jedno z najważniejszych zadań szeroko rozumianego środowiska lewicowego, a wspólne podjęcie tego wyzwania może okazać się pierwszym krokiem do "zjednoczenia" polskiej lewicy.