Beata Siemieniako: Dlaczego biedni przegrywają w sądach?
[2020-03-14 00:28:06]
Ale jak to, biedni przegrywają w sądach? Na całym świecie – według opublikowanego kilka miesięcy temu głośnego raportu organizacji the Task Force on Justice – aż 250 milionów ludzi żyje w warunkach całkowitego bezprawia. Mowa tu o ludziach, którzy są współczesnymi niewolnikami czy ofiarami konfliktów zbrojnych. Ponadto, aż dwie trzecie ludzi żyjących na całej planecie jest pozbawiona praktycznej możliwości realizacji praw, które przysługują im w teorii. To by oznaczało, że biedni nie tyle przegrywają w sądach; biedni przegrywają zanim przekroczą próg sądu. Ile z tych osób mieszka w Polsce? Trudno w to uwierzyć, ale jeszcze rok temu osobom w kryzysie bezdomności nie pozwalano głosować w wyborach, bo w formularzu zgłoszeniowym do rejetru wyborców trzeba było koniecznie podać adres zamieszkania. Jakby bycie obywatelem tego kraju z nadanym numerem PESEL to było za mało. Inny przykład: choć Trybunał Konstytucyjny orzekł ponad dziesięć lat temu, że eksmisja na ulicę powinna być zakazana, to jeszcze tej doby odbędą się statystycznie trzy takie eksmisje. W Polsce możliwe jest nawet wydanie wyroku eksmisyjnego zaocznego, a więc wydanego bez wysłuchania osoby, która za chwilę straci dom. Myślę więc, że można założyć, że globalne problemy wykazane w raporcie The Task Force on Justice również i Polski nie ominęły. Kiedy protestowałam i ja przeciwko deformie sądownictwa według PiS, nie widziałam znajomych twarzy z protestów lokatorskich, czy pikiet pracowniczych. Być może się nie odnaleźliśmy w tłumie. Ale rozmowy ze znajomymi zdają się potwierdzać, że po prostu ich tam nie było. I jestem w stanie to zrozumieć. Bo jak można bronić sądów, które przez ostatnie 30 lat uznawały, że podwyżki czynszów o kilkaset procent dokonywane z dnia na dzień w zreprywatyzowanych kamienicach są ok? Jak bronić sądów, które ustanawiały kuratorów dla stuletnich właścicieli nieruchomości? Skąd czerpać sympatię do sędziego, który na sali rozpraw używa skomplikowanych prawniczych fraz, zamiast zapytać prosto z mostu, czego Pan się od sądu domagasz? Aby wnieść sprawę cywilną do sądu trzeba mieć po pierwsze pieniądze – choćby na opłatę sądową, a po drugie trzeba mieć wiedzę – wiedzę, że w ogóle taką sprawę można założyć i wiedzę jak to skutecznie zrobić. Poza tym trzeba mieć też czas, umiejętności i zdrowie. Postępowanie cywilne, na przykład o zapłatę zaległych rachunków czy o eksmisję, jest co do zasady kontradyktoryjne. Kontradytoryjność oznacza, że sąd raczej biernie przygląda się stronom, które aktywnie toczą między sobą spór, samodzielnie przedstawiając na poparcie swoich tez argumenty i dowody. I co do zasady te strony są sobie równe. Tylko jak mówić o równości stron, kiedy jedną ze stron stać na porządnego adwokata z renomowanej kancelarii, a drugiej strony po prostu nie stać na żadnego? Jak mówić o równości stron, skoro dla jednej wynik sprawy to być albo nie być jego i jego dzieci, zaś dla drugiej zysk albo brak zysku? Biedny może wprawdzie poprosić sąd o adwokata czy radcę prawnego z urzędu. I choć teoretycznie nie powinno to robić różnicy, to w praktyce jest tak, że inaczej pracuje prawnik, któremu zapłacono za sprawę kilka tysięcy, a inaczej prawnik, który za tzw. urzędówkę prowadzoną czasem przez kilka lat może dostać kilkadziesiąt złotych. Biedny może także pójść do jednego z ponad 1500 punktów bezpłatnej pomocy prawnej, utworzonych ustawą z 2015 roku. Ale jeszcze do niedawna biedny mógł tam pójść tylko wtedy, gdy spełniał restrykcyjne wymagania. Z opinii krytycznych wobec tego systemu autorstwa Najwyższej Izby Kontroli i Rzecznika Praw Obywatelskich wynikało, że szanse na poradę prawną w danym punkcie pomocy prawnej miała tylko 1/3 Polek i Polaków, z czego jedynie 3% faktycznie z niej skorzystało. Pomoc prawna była zresztą bardzo ograniczona i nie obejmowała doradztwa przy pisaniu pism procesowych już w trakcie postępowania sądowego. Tymczasem to właśnie wsparcie przy sporządzaniu pism okazywało się najczęstszą potrzebą. Od 2019 roku przepisy się zmieniły i obecnie każda osoba, która złoży oświadczenie, że nie stać jej na płatną poradę, może skorzystać z pomocy punktu. Teoretycznie. Na razie jednak za wcześnie mówić o efektach. To wszystko oznacza, że konstytucyjna zasada równości wobec prawa od lat rozpada się na kawałki w zderzeniu z nierównościami społecznymi. Zaś koszt nierówności i braku dostępu do wymiaru sprawiedliwości ponosi całe społeczeństwo. Okazuje się bowiem, że zapewnienie powszechnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości pozwoliłoby zaoszczędzić globalnej gospodarce miliony dolarów rocznie – według the Task Force on Justice w niektórych krajach nawet do 3 procent PKB. A więc jeśli rządzących nie przekonuje bycie praworządnym tak po prostu, to może chociaż dla oszczędności budżetowych warto by było. Tekst ukazał się w "Magazynie Dialogu Społecznego Fakty". |
- Blog Radosława S. Czarneckiego: Manichejczycy i hipsterzy
- Pod prąd!: Spowiedź Millera
- Blog Radosława S. Czarneckiego: Wolność wilków oznacza śmierć owiec
- Blog Radosława S. Czarneckiego: Czy Indie uprawiają terroryzm ?
- Blog Radosława S. Czarneckiego: III-cia świątynia - tykająca bomba religijnego fundamentalizmu
- 1 Maja - demonstracja z okazji Święta Ludzi Pracy!
- Warszawa, rondo de Gaulle'a
- 1 maja (środa), godz. 11.00
- Przyjdź na Weekend Antykapitalizmu 2024 – 24-26 maja w Warszawie
- Warszawa, ul. Długa 29, I piętro, sala 116 (blisko stacji metra Ratusz)
- 24-26 maja
- Poszukuję
- Partia lewicowa na symulatorze politycznym
- Discord
- Teraz
- Historia Czerwona
- Discord Sejm RP
- Polska
- Teraz
- Szukam książki
- Poszukuję książek
- "PPS dlaczego się nie udało" - kupię!!!
- Lca
- Podpisz apel przeciwko wprowadzeniu klauzuli sumienia w aptekach
- https://naszademokracja.pl/petitions/stop-bezprawnemu-ograniczaniu-dostepu-do-antykoncepcji-1
26 kwietnia:
1871 - W Warszawie urodził się Feliks Perl, działacz socjalistyczny, poseł PPS, publicysta, 1915-1927 redaktor naczelny "Robotnika".
1920 - W Poznaniu od policyjnych kul zginęło 9 strajkujących kolejarzy, a 30 zostało rannych.
1937 - Wojna hiszpańska: zbombardowanie baskijskiego miasta Guernica przez niemiecki Legion Condor.
1942 - W kopalni Benxihu w okupowanej przez Japończyków Mandżurii doszło do największej w historii katastrofy górniczej, w której zginęło 1549 górników, a 246 zostało rannych.
1981 - W I turze wyborów prezydenckich we Francji socjalista François Mitterrand zdobył 26% głosów.
1990 - Kandydat w wyborach przezydenckich w Kolumbii z ramienia lewicowej koalicji M-19 Carlos Pizarro został zastrzelony przez prawicowego bojówkarza.
1993 - Na czele rządu Wysp Owczych (autonomicznego terytorium Danii) po raz pierwszy stanęła kobieta, socjaldemokratka Marita Petersen.
1994 - Zakończyły się pierwsze wielorasowe wybory parlamentarne w RPA, w których zwyciężył Afrykański Kongres Narodowy Nelsona Mandeli, uzyskując 62,65% głosów.
2009 - Lewicowy prezydent Ekwadoru Rafael Correa został wybrany na II kadencję.
2013 - 38 osób zginęło, a 3 zostały ranne w pożarze szpitala psychiatrycznego we wsi Ramienskij pod Moskwą.
?